طلاق در وضعیت «قرمز»

«طلاق بایدی کاهشی پیدا نمی‌کند»

«سید حسن موسوی چلک» رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، پژوهش‌گری است که در سال‌‌های گذشته آمارهای مربوط به ازدواج و طلاق را بررسی کرده و درباره وضعیت قرمز طلاق و شدت یافتن نهاد خانواده در ایران هشدار داده است. او در این باره به «همشهری» می‌گوید که حال خانواده ایرانی خوب نیست: «فاصله بین تغییراتی که در حوزه  ازدواج و طلاق صورت می‌گیرد نشان می‌دهد حال حوزه خانواده در موضوع ازدواج و طلاق خوب نیست. ازدواج روند کاهشی و شیب تند آن بسیار بیشتر از طلاق است. از سال ۸۸ تا ۹۸ درصد ازدواج ۴۰ درصد کاهش یافته و این درحالی است که جمعیت در سن ازدواج ما افزایش یافته است؛ در همین زمان طلاق ۳۹.۷ درصد افزایش یافته است. این فاصله معنادار است.» موسوی چلک درباره آثار چنین آماری بر آینده جامعه ایران هم می‌گوید: «این شرایط چند تاثیر و عارضه بر جامعه ایران دارد؛ یکی در حوزه فرزند‌آوری و جمعیت است؛ الان آمار نرخ باوری ۰.۶ (شش دهم) است و مدام مسئولان از لزوم فرزند‌آوری می‌گویند درحالی که شرایط خانوده ایرانی به مرحله بحران نزدیک شده است. بحث دیگر عوارض طلاق روی بچه‌ها هست؛ وقتی رویه درباره خانواده جدایی باشد این بچه‌ها کمتر به ازدواج رغبت پیدا خواهند کرد و حتی ممکن است  خود را مقصر بدانند و بعدا رغبتی به ازدواج نداشته باشند. بخش وسیعی از اعضای کانون اصلاح و تربیت بچه‌های طلاق و بچه‌های خانه‌های نابسامان هستند.» این مددکار اجتماعی معتقد است که روند آمارها درباره طلاق نشان از نداشتن مهارت زندگی است: «این وضعیت پیام‌های دیگری هم دارد؛ ما مهارت لازم برای داشتن یک زندگی با کیفیت را نداریم، مهارت گفت‌و‌گو نداریم، مهارت حل بحران نداریم و وقتی این‌ها را نداریم طبیعتا باید منتظر عوارض آن هم باشیم. لذا طلاق برای جامعه هزینه است حتی اگر در آن مقطع کوتاه برای فرد طلاق‌گرفته یک فرصت باشد.» موسوی‌چلک می‌گوید که در مرحله باید واقعیت را بپذیریم و شدت یافتن فروپاشی خانواده در جامعه ایران را ببینم تا بتوانیم به راه‌حل برسیم: «در قانون برنامه ششم قرار بود طلاق ۲۵ درصد کاهش یابد؛ تا ۱۴۰۰  قرار بود کاهش یابد که الان بدتر شده‌است. نمی‌دانیم چه کسی را می‌خواهیم گول بزنیم و مدام آمار و اعداد را کتمان می‌کنیم. البته کتمان کردن بهتر از توجیه وضع موجود است و الان در بین مسئولان حتی توجیه این وضعیت هم دیده می‌شود.» اما دست‌کم در یک دهه گذشته بارها مسئولان کشور از لزوم چاره‌جویی در زمینه ازدواج و طلاق سخن گفتند و حتی برنامه‌هایی هم لحاظ شده است؛ اگر این موضوع تبدیل به دغدغه اجتماعی مسئولان شده چرا آمار تغییر نمی‌کند؟ این پژوهشگر حوزه اجتماعی در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «موضوع اصلی این است که طلاق بایدی کاهشی پیدا نمی‌کند و ازدواج هم بایدی افزایش نمی‌یابد. برای تغییر روند ازدواج و طلاق، باید شرایط کشور چه به لحاظ اقتصادی و چه فرهنگی و اجتماعی متحول شد و نمی‌توان با امر و دستور مردم را وادار به ازدواج یا ادامه زندگی مشترک کرد. وقتی دارایی مردم در یک شب نصف می‌شود و وقتی ما تخم‌مرغ را نمی‌توانیم مدیریت کنیم، کنترل روند طلاق سخت می‌شود.»