علیرضا کدیور

علیرضا کدیور

دانش‌آموختۀ آمار و تحلیلگر داده

تغییر الگوی کلی مرگ‌ومیر با افت‌و‌خیز کرونا

مقایسه توزیع سنی مرگ و میر در آمار فوت ثبت احوال در موج‌های مختلفِ کرونا نشان می‌دهد رابطه‌ای مشخص و معنادار بین تغییرات توزیع سِنّی اسناد فوت و شدت همه‌گیری کرونا در کشور وجود دارد. توزیع سِنّی مرگ با بالا و پایین شدن موج‌های کرونا با توجه به ریسک جانی متفاوت در هر گروه سِنّی به صورت قاعده‌مند تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این رابطه از نظر آماری معنادار است و قدرت پیش‌بینی سهم مرگ و میر گروه‌های سنی مختلف در صورت عدم واکسیناسیون را به ما می‌دهد.

کنترل مصرف برق با تعطیلات کرونایی

از نیمه مرداد ماه، ذخیره نیروگاه‌های کشور دوباره صفر شده و محدودیت توزیع یا همان خاموشی، در نقاط مختلف کشور اعمال می‌شود. بررسی آمار امسال و سال‌های قبلی نشان می‌دهد تولید برق کشور به زحمت توان تامین بیش از ۵۷ هزار مگاوات دارد و در مقادیر بیشتر از آن قطعی برق ناگزیر می‌شود.
محاسبه اختلاف مصرف در روزهای تعطیل و روزهای کاری در سال جاری نشان می‌دهد در حال حاضر تعطیلیِ ادارات می‌تواند تا ۷٫۵ هزار مگاوات مصرف برق کشور را کم کند و مصرف فعلی را به ۵۷٫۵ هزار مگاوات که خطر خاموشی در آن کمتر است برساند. سخنگوی صنعت برق در همین راستا به دستگاه‌های اجرایی، ادارات و بانک‌ها تاکید کرد خاموش نگهداشتنِ وسایل برقی، سرمایشی و غیرضروری در این چند روز را فراموش نکنند!

هشدارهایی درباره کشتار جمعی کرونا در ایران

بررسی آمار کشورها نشانی از مصونیت واکسن در برابر ابتلا نشان نمی‌دهد اما در صورت بیماری، مصونیت در وضعیت وخیم و منجر به فوت کاملا در آمار کشورهایی که دست کم ۴۰ دوز واکسن در هر ۱۰۰ نفر تزریق کرده‌اند کاملا معنادار و مشهود است. نرخ مرگ و میر در آمار رسمی کشورها با افزایش واکسیناسیون به صورت بسیار چشمگیر (تقریباً با آهنگ توانی) کاهش می‌یابد.
اگر وضعیت صعودی بیماری، با عادی‌انگاشتن همه‌گیری و عدم وضع محدودیت‌های اجتماعی و دست به دست شدن ویروس در اجتماعات همراه شود، بار بیماری از ظرفیت‌های نظام درمان فراتر می‌رود و فاجعه وارد مرحله‌ای بی‌سابقه خواهد شد که آنچه تا کنون اتفاق افتاده در برابر آن ناچیز خواهد بود

معمای افزایش مصرف برق در ایران

پس از چند روز قطع پی‌در‌پیِ برق، هنوز توضیح روشنی دربارۀ خاموشی‌ها در ایران وجود ندارد. برخی فرسودگی و عدم نوسازی و توسعه شبکه برق را علت این اتفاق می‌دانند، برخی معطل ماندن تعمیر و نگهداریِ نیروگاه‌ها در اثر تحریم‌ها و عدم تکافوی تولید را مهم‌ترین علت معرفی می‌کنند، برخی خشکسالی و کمکاری نیروگاه‌های برق‌آبی را مهم می‌دانند و برخی تصدی بخش خصوصی در نیروگاه‌ها را ریشۀ این اتفاق بر می‌شمرند. اما به نظر می‌رسد علت اصلی این اتفاق را نه تنها در مسائل تولید، که باید در علل افزایش مصرف نیز جستجو کرد.

بازتاب تغییر اولویت‌های جامعه در آمار کنکور

گرایش داوطلبان کنکور به رشته‌های گوناگون بازتاب‌دهندۀ واقعیت‌های مهمی از جامعۀ ایران است. زمانی در گروه ریاضی، مهندسی عمران در مرکز توجه بود. در زمان دیگر مهندسی برق در اولویت قرار داشت ولی امروز علوم ریاضی و مهندسی در اولویت نخست خانواده‌‌ها نیست. گرایش جامعه به رشته‌های انسانی و تجربی به مراتب از ریاضی بیشتر است.
بررسی تغییرات آمار کنکور سراسری در سال‌های اخیر نشان می‌دهد اولویت‌ خانواده‌های ایرانی در یک دهۀ اخیر دستخوش تغییرات اساسی شده است.

ماجرای فرو افتادن یک واژه در شکاف مرکز و حاشیه

واژه‌ها در طول دورۀ حیات‌شان تحت تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییرات ظاهری و معنایی گوناگون می‌شوند. برای نمونه «شوخ» در روزگار ما به معنی بذله‌گو به‌کار می‌رود، در حالی که در گذشته به معنی چرک بوده و در کاربرد استعاری به فردی گفته می‌شده که الفاظ ناشایست به کار می‌بَرَد. اما معنی آن در طول زمان دگرگون شده است. گاهی اوقات با ظهور واژۀ تازه یا ورود عنصر فرهنگی جدید بار معنایی واژه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، مانند «سرخاب» که با ورود «رژ ِ گونه» بار معنایی فرودست یا منفی پیدا کرده است. از دیگر اتفاقات جالبی که برای معنی کلمه‌ها ممکن است بیفتد کوچک شدن گسترۀ معنایی یا اختصاصی‌ شدن آن است. به این ترتیب که واژه در گذر زمان بخشی از معنی خود را از دست می‌دهد و از فراگیری‌اش کاسته می‌شود، مانند «داور» که در مقایسه با «قاضی» حوزه کاربردش محدود شده است. این‌ها همگی نمونه‌هایی راهگشا برای پی بردن به تحولات معنایی واژه‌ها در طول زمان هستند اما واژه‌ای که می‌خواهیم در این متن از آن سخن بگوییم داستان تحول معناییِ یک واژۀ دیگر است.

نگرانی‌‌ از ویروس جهش‌یافته در هند؛ بررسی آمار فوت کرونا در کشورها

برخی کشورها در موج جدید خود فوت روزانه‌ای بیشتر از بیشترین تعداد فوت روزانه در موج‌های قبل تجربه می‌کنند. افزایش آمار فوت روزانه در ایران نیز نسبت به موج‌های قبل چندان دور از انتظار نیست. نکته حائز اهمیتِ دیگر سرعت بیشتر افزایش آمار فوت در برخی کشورها مانند هند، بنگلادش و ایران نسبت به موج‌های قبلی در آن‌ها است. این مشاهده احتمال چرخیدن نوعی ویروس جهش‌یافته در این کشورها و ضرورت انجام اقدامات فوری برای مقابله با آن را مطرح می‌سازد

احتمال بروز فاجعه!

سرعت افزایش آمار در موج چهارم کرونا در ایران به صورت خطرناک و بی‌سابقه‌ای بیشتر از قبل است. اگر سرعت افزایش آمار در موج‌های دوم و سوم با استناد به آمار به طور متوسط ۳٫۴ فوت و ۲۲ بستری در روز بوده، این مقدار در موج چهارم ۱۴٫۸ فوت و ۱۴۷ بستری در روز است. سرعت افزایش آمار در موج چهارم به گونه‌ای است که در صورت عدم مداخلۀ گسترده و فوری شامل محدودیت اجتماعی، واکسیناسیون و پرهیزِ خودخواسته نسبت به بیرون رفتن از خانه، بارِ بیماری به زودی از ظرفیتِ نظام درمان فراتر رفته و فاجعه می‌آفریند.

بازار کار تحت تاثیر کرونا؛ مقایسه ایران و سایر کشورها

آثار ضربۀ کرونا بر پیکر اقتصاد کشورها در آمار اشتغال آن‌ها کاملا محسوس است. اشتغال در بخش خدمات تمامی آن‌ها از جمله ایران در مقایسه با اشتغال در سایر بخش‌ها مانند کشاورزی، صنعت و تولید در مجموع بیشتردستخوش کاهش و تعدیل شده است.
پس از آن به ترتیب صنعت، تولید و کشاورزی قرار دارند. در ایران اشتغال در بخش صنعت تقریباً به وضعیت سابق بازگشته اما در بخش‌های کشاورزی و خدمات با آنچه انتظار می‌رفته هنوز اختلاف قابل توجه دارد. شدت تاثیر کرونا بر آمار اشتغال ایران در کنار کشورهایی مانند کلمبیا، آمریکا و اسپاینا از سایر کشورها بیشتر است.

همه‌گیری کرونا بر خلاف بقیه کشورها هیچ بازتابی در نرخ بیکاری ایران ندارد و تنها می‌توان آن را در تغییر تعداد مشاغل جستجو کرد. علت این امر به وضعیت ویژه اقتصاد ایران و جمعیت غیرفعال آن باز می‌گردد که درباره آن توضیح داده خواهد شد.

ضرورت تصمیم‌گیری در آغاز هر موج برای مقابله با امواج جدید کرونا؛ بررسی آمار ترددشمارها

برای مقابله با موج چهارم نباید زمان را از دست داد. تصمیمِ دیرهنگام برای اجرای محدودیت‌های جدی مانند تعطیلی‌های گسترده به قیمت جان تعداد زیادی از هم‌وطنان‌مان تمام خواهد شد.
در این مطالعه تغییرات تحرک اجتماعی بر اساس تردد بین شهری ماشین‌های سواری محاسبه و بررسی شده است. بررسی تغییرات این شاخص و آمار کرونا در موج‌های قبلی نشان می‌دهد اتخاذ سیاست منع تردد در آذر ۱۳۹۹ برای مقابله با موج سوم بیماری دیرهنگام بوده است.

کرونا

تغییر الگوی کلی مرگ‌ومیر با افت‌و‌خیز کرونا

مقایسه توزیع سنی مرگ و میر در آمار فوت ثبت احوال در موج‌های مختلفِ کرونا نشان می‌دهد رابطه‌ای مشخص و معنادار بین تغییرات توزیع سِنّی اسناد فوت و شدت همه‌گیری کرونا در کشور وجود دارد. توزیع سِنّی مرگ با بالا و پایین شدن موج‌های کرونا با توجه به ریسک جانی متفاوت در هر گروه سِنّی به صورت قاعده‌مند تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این رابطه از نظر آماری معنادار است و قدرت پیش‌بینی سهم مرگ و میر گروه‌های سنی مختلف در صورت عدم واکسیناسیون را به ما می‌دهد.

برق

کنترل مصرف برق با تعطیلات کرونایی

از نیمه مرداد ماه، ذخیره نیروگاه‌های کشور دوباره صفر شده و محدودیت توزیع یا همان خاموشی، در نقاط مختلف کشور اعمال می‌شود. بررسی آمار امسال و سال‌های قبلی نشان می‌دهد تولید برق کشور به زحمت توان تامین بیش از ۵۷ هزار مگاوات دارد و در مقادیر بیشتر از آن قطعی برق ناگزیر می‌شود.
محاسبه اختلاف مصرف در روزهای تعطیل و روزهای کاری در سال جاری نشان می‌دهد در حال حاضر تعطیلیِ ادارات می‌تواند تا ۷٫۵ هزار مگاوات مصرف برق کشور را کم کند و مصرف فعلی را به ۵۷٫۵ هزار مگاوات که خطر خاموشی در آن کمتر است برساند. سخنگوی صنعت برق در همین راستا به دستگاه‌های اجرایی، ادارات و بانک‌ها تاکید کرد خاموش نگهداشتنِ وسایل برقی، سرمایشی و غیرضروری در این چند روز را فراموش نکنند!

کرونا

هشدارهایی درباره کشتار جمعی کرونا در ایران

بررسی آمار کشورها نشانی از مصونیت واکسن در برابر ابتلا نشان نمی‌دهد اما در صورت بیماری، مصونیت در وضعیت وخیم و منجر به فوت کاملا در آمار کشورهایی که دست کم ۴۰ دوز واکسن در هر ۱۰۰ نفر تزریق کرده‌اند کاملا معنادار و مشهود است. نرخ مرگ و میر در آمار رسمی کشورها با افزایش واکسیناسیون به صورت بسیار چشمگیر (تقریباً با آهنگ توانی) کاهش می‌یابد.
اگر وضعیت صعودی بیماری، با عادی‌انگاشتن همه‌گیری و عدم وضع محدودیت‌های اجتماعی و دست به دست شدن ویروس در اجتماعات همراه شود، بار بیماری از ظرفیت‌های نظام درمان فراتر می‌رود و فاجعه وارد مرحله‌ای بی‌سابقه خواهد شد که آنچه تا کنون اتفاق افتاده در برابر آن ناچیز خواهد بود

برق

معمای افزایش مصرف برق در ایران

پس از چند روز قطع پی‌در‌پیِ برق، هنوز توضیح روشنی دربارۀ خاموشی‌ها در ایران وجود ندارد. برخی فرسودگی و عدم نوسازی و توسعه شبکه برق را علت این اتفاق می‌دانند، برخی معطل ماندن تعمیر و نگهداریِ نیروگاه‌ها در اثر تحریم‌ها و عدم تکافوی تولید را مهم‌ترین علت معرفی می‌کنند، برخی خشکسالی و کمکاری نیروگاه‌های برق‌آبی را مهم می‌دانند و برخی تصدی بخش خصوصی در نیروگاه‌ها را ریشۀ این اتفاق بر می‌شمرند. اما به نظر می‌رسد علت اصلی این اتفاق را نه تنها در مسائل تولید، که باید در علل افزایش مصرف نیز جستجو کرد.

آموزش

بازتاب تغییر اولویت‌های جامعه در آمار کنکور

گرایش داوطلبان کنکور به رشته‌های گوناگون بازتاب‌دهندۀ واقعیت‌های مهمی از جامعۀ ایران است. زمانی در گروه ریاضی، مهندسی عمران در مرکز توجه بود. در زمان دیگر مهندسی برق در اولویت قرار داشت ولی امروز علوم ریاضی و مهندسی در اولویت نخست خانواده‌‌ها نیست. گرایش جامعه به رشته‌های انسانی و تجربی به مراتب از ریاضی بیشتر است.
بررسی تغییرات آمار کنکور سراسری در سال‌های اخیر نشان می‌دهد اولویت‌ خانواده‌های ایرانی در یک دهۀ اخیر دستخوش تغییرات اساسی شده است.

تاریخ

ماجرای فرو افتادن یک واژه در شکاف مرکز و حاشیه

واژه‌ها در طول دورۀ حیات‌شان تحت تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییرات ظاهری و معنایی گوناگون می‌شوند. برای نمونه «شوخ» در روزگار ما به معنی بذله‌گو به‌کار می‌رود، در حالی که در گذشته به معنی چرک بوده و در کاربرد استعاری به فردی گفته می‌شده که الفاظ ناشایست به کار می‌بَرَد. اما معنی آن در طول زمان دگرگون شده است. گاهی اوقات با ظهور واژۀ تازه یا ورود عنصر فرهنگی جدید بار معنایی واژه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، مانند «سرخاب» که با ورود «رژ ِ گونه» بار معنایی فرودست یا منفی پیدا کرده است. از دیگر اتفاقات جالبی که برای معنی کلمه‌ها ممکن است بیفتد کوچک شدن گسترۀ معنایی یا اختصاصی‌ شدن آن است. به این ترتیب که واژه در گذر زمان بخشی از معنی خود را از دست می‌دهد و از فراگیری‌اش کاسته می‌شود، مانند «داور» که در مقایسه با «قاضی» حوزه کاربردش محدود شده است. این‌ها همگی نمونه‌هایی راهگشا برای پی بردن به تحولات معنایی واژه‌ها در طول زمان هستند اما واژه‌ای که می‌خواهیم در این متن از آن سخن بگوییم داستان تحول معناییِ یک واژۀ دیگر است.

کرونا

نگرانی‌‌ از ویروس جهش‌یافته در هند؛ بررسی آمار فوت کرونا در کشورها

برخی کشورها در موج جدید خود فوت روزانه‌ای بیشتر از بیشترین تعداد فوت روزانه در موج‌های قبل تجربه می‌کنند. افزایش آمار فوت روزانه در ایران نیز نسبت به موج‌های قبل چندان دور از انتظار نیست. نکته حائز اهمیتِ دیگر سرعت بیشتر افزایش آمار فوت در برخی کشورها مانند هند، بنگلادش و ایران نسبت به موج‌های قبلی در آن‌ها است. این مشاهده احتمال چرخیدن نوعی ویروس جهش‌یافته در این کشورها و ضرورت انجام اقدامات فوری برای مقابله با آن را مطرح می‌سازد

کرونا

احتمال بروز فاجعه!

سرعت افزایش آمار در موج چهارم کرونا در ایران به صورت خطرناک و بی‌سابقه‌ای بیشتر از قبل است. اگر سرعت افزایش آمار در موج‌های دوم و سوم با استناد به آمار به طور متوسط ۳٫۴ فوت و ۲۲ بستری در روز بوده، این مقدار در موج چهارم ۱۴٫۸ فوت و ۱۴۷ بستری در روز است. سرعت افزایش آمار در موج چهارم به گونه‌ای است که در صورت عدم مداخلۀ گسترده و فوری شامل محدودیت اجتماعی، واکسیناسیون و پرهیزِ خودخواسته نسبت به بیرون رفتن از خانه، بارِ بیماری به زودی از ظرفیتِ نظام درمان فراتر رفته و فاجعه می‌آفریند.

کار

بازار کار تحت تاثیر کرونا؛ مقایسه ایران و سایر کشورها

آثار ضربۀ کرونا بر پیکر اقتصاد کشورها در آمار اشتغال آن‌ها کاملا محسوس است. اشتغال در بخش خدمات تمامی آن‌ها از جمله ایران در مقایسه با اشتغال در سایر بخش‌ها مانند کشاورزی، صنعت و تولید در مجموع بیشتردستخوش کاهش و تعدیل شده است.
پس از آن به ترتیب صنعت، تولید و کشاورزی قرار دارند. در ایران اشتغال در بخش صنعت تقریباً به وضعیت سابق بازگشته اما در بخش‌های کشاورزی و خدمات با آنچه انتظار می‌رفته هنوز اختلاف قابل توجه دارد. شدت تاثیر کرونا بر آمار اشتغال ایران در کنار کشورهایی مانند کلمبیا، آمریکا و اسپاینا از سایر کشورها بیشتر است.

همه‌گیری کرونا بر خلاف بقیه کشورها هیچ بازتابی در نرخ بیکاری ایران ندارد و تنها می‌توان آن را در تغییر تعداد مشاغل جستجو کرد. علت این امر به وضعیت ویژه اقتصاد ایران و جمعیت غیرفعال آن باز می‌گردد که درباره آن توضیح داده خواهد شد.

کرونا

ضرورت تصمیم‌گیری در آغاز هر موج برای مقابله با امواج جدید کرونا؛ بررسی آمار ترددشمارها

برای مقابله با موج چهارم نباید زمان را از دست داد. تصمیمِ دیرهنگام برای اجرای محدودیت‌های جدی مانند تعطیلی‌های گسترده به قیمت جان تعداد زیادی از هم‌وطنان‌مان تمام خواهد شد.
در این مطالعه تغییرات تحرک اجتماعی بر اساس تردد بین شهری ماشین‌های سواری محاسبه و بررسی شده است. بررسی تغییرات این شاخص و آمار کرونا در موج‌های قبلی نشان می‌دهد اتخاذ سیاست منع تردد در آذر ۱۳۹۹ برای مقابله با موج سوم بیماری دیرهنگام بوده است.