جشنواره ملی موسیقی جوان همه ساله در تهران برگزار می‌شود. تفاوت ِ اصلی این جشنواره با سایر جشنواره‌های مشابه را می‌توان در فراخواندن ِ جوانان ِ فعال موسیقی نواحی، دستگاهی و کلاسیک دانست (+).
چهاردهمین دوره این جشنواره، خوشبختانه در سال کرونا نیز متوقف نشده و به صورت مجازی برگزار شده است.
این جشنواره هر سال با شرکت جوانان زیر سی سال در سه بخش اشاره شده برگزار می‌شود. در هر بخش چند گروه سنی وجود دارد که شرکت‌کنندگان هر یک، در رشته‌های تعیین‌شده به اجرای برنامه می‌پردازند و توسط گروه‌های تخصصی داوران مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. تمرکز روی گروه‌های سِنّی جوان، تعدّد رشته‌ها و گستره وسیع شرکت‌کنندگان از سراسر کشور این جشنواره را به میدانی بزرگ برای ارزیابی کمی و کیفی وضعیت آموزش موسیقی در کشور بدل کرده است.
مطابق داده‌هایی که از دوازدهمین دورۀ این جشنواره گردآوری شده، با توجه به پوشش گسترۀ وسیعی از جغرافیا و فرهنگ، تمرکز آن به ترتیب بخش نواحی، دستگاهی و کلاسیک است.
فارغ از تفاوت‌های زیادی که در علاقه‌مندان این سه بخش وجود دارد نکته‌ای که در هر سه به صورتی مشابه به چشم می‌خورد مشارکت بیشتر دختران در کم‌سن‌وسال‌ترین گروه‌های سِنّی است که شایسته توجه بسیار است.
در دوازدهمین دوره جشنواره شرکت‌کنندگانی که به دوره نهایی رسیدند در بخش‌های مختلف پراکندگی جغرافیایی متفاوتی دارند. شرکت‌کنندگان بخش موسیقی کلاسیک بیشتر از مراکز استان‌ها به مرحله نهایی راه یافته بودند اما در بخش نواحی و دستگاهی مرکزنشینی کمتری به چشم می‌خورد. نکته‌ای که در بررسی پراکندگی جغرافیایی شرکت‌کنندگان بیشتر توجه را به خود جلب می‌کند عدم حضور شرکت‌کنندگان بعضی مناطق مانند استان سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان در مرحله نهایی جشنواره است.
اگر تعداد شرکت‌کنندگان در هر منطقه را بر جمعیت ساکن در همان بازه سنی تقسیم کنیم به نتایج متفاوتی می‌رسیم. به عنوان نمونه در بخش موسیقی دستگاهی به نظر می‌رسد رونق مناطق مرکزی کشور مانند اصفهان که سابقه قابل توجهی در موسیقی دستگاهی دارد بیشتر از سایر استان‌ها است. شهرستان‌های خوانسار، فیروزکوه و شهرضا به ازای هر ده هزار نفر جمعیت در بازه سِنّی مشابه ۰.۹۴، ۰.۹۳ و ۰.۹۲ نفر به مرحله نهایی بخش موسیقی دستگاهی مسابقه راه یافته‌اند و در کنار شهرستان‌های سرایان، دالاهو و کامیاران که مقداری بیشتر از سایر شهرستان‌ها در این بخش است که می‌تواند نشان از رونق بیشتر موسیقی دستگاهی و کیفیت بهتر آموزش آن در این شهرستان‌ها باشد.
این موارد از تحلیل جامع‌تری تحت عنوان کلی «تفاوت» استخراج شده است که متن آن را می‌توانید از همین‌جا دریافت کنید:
آیا روندهای مشاهده‌شده در دوره سیزدهم و چهاردهم جشنواره نیز به همین ترتیب ادامه داشته است؟ کرونا و برگزاری مجازی جشنواره چه تغییراتی روی ترکیب جمعیت شرکت‌کنندگان داشته؟
