چرا در ایران استقلال قضایی شکل نگرفته؟

[۱]  آدمیت، فریدون؛ فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت، انتشارات سخن، ۱۳۴۰، ص ۱۴۰. زندیه، حسن؛ تحول نظام قضایی ایران در دوره پهلوی اول (عصر وزارت عدلیه علی اکبر داور (۱۳۱۲-۱۳۰۵))، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۶، ص ۷۰.

[۲]  زندیه؛ تحول نظام قضایی ایران در دوره پهلوی اول، ص ۷۰.

[۳]  برای بررسی تفصیلی، رک: زندیه؛ تحول نظام قضایی ایران در دوره پهلوی اول، ص ۳۵۲-۳۴۴.

[۴] Law and Politics

[۵] judicial independence

[۶] Kornhauser LA. 2002. Is judicial independence a useful concept? See Charles Gardner Geyh, Judicial Independence as an Organizing Principle, 2014, p. 186

[۷] Clark, Tom; The Limits of Judicial Independence, Cambridge University Press, 2011, p.5.

[۸] The Global Competitiveness Report

[۹] World Economic Forum

[۱۰]  برای مثال به بحث درباره‌ی این گزارش در تحقیقاتِ مرکز پژوهش‌های مجلس بنگرید:

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1667066

[۱۱]  ضمیمه اول گزارش رقابت‌پذیری جهانی سال ۲۰۱۹ به بیان مسائل روش‌شناختی اختصاص دارد و از صفحه ۶۱۱ تا ۶۳۲ به این موضوع پرداخته است. رک:

World Economic Forum; The Global Competitiveness Report 2019, available at https://www3.weforum.org/docs/WEF_TheGlobalCompetitivenessReport2019.pdf

[۱۲]  ضمیمه دوم گزارش رقابت‌پذیری جهانی سال ۲۰۱۹ به بیان روش پیمایش اختصاص دارد و از صفحه ۶۳۳ تا ۶۳۹  به این موضوع پرداخته است.

[۱۳] The Global Competitiveness Report 2019, p. 615.

[۱۴]  قاسم کرامت، استقلال قضایی در حقوق کیفری ایران و اسناد بین‌المللی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۰.

[۱۵] de jure independence

[۱۶] de facto independence

[۱۷] Basic Principles on the Independence of the Judiciary

See: https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/basic-principles-independence-judiciary

[۱۸] insurance model

[۱۹] expected utility calculation

[۲۰] Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, p. 169.

[۲۱]  برای مطالعه شرحی جامع، رک:

Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, Chapters 1 & 2.

[۲۲] Epperly, Brad; (Re)examining the Insurance Model of Judicial Independence across Democracies, Journal of Law and Courts, 2018, pp. 405-406.

درباره «مدل بیمه» انبوهی نوشته به زبان انگلیسی وجود دارد.

[۲۳] See, for example: Vanberg, Georg; Constitutional Courts in Comparative Perspective: A Theoretical

Assessment, Annual Review of Political Science, 18, 2015.

[۲۴] See: Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, p. 33.

[۲۵] See: Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, Ibid.

[۲۶] Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, p. 178.

[۲۷] See: Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, Ibid.

در برخی از نوشته‌ها استدلال شده که رقابت‌پذیریِ بیشتر در نظام‌های اقتدارگرا تحت شرایطی ممکن است -برخلاف مدل بیمه- از استقلال قضایی بکاهد. رک:

Wang, Yueduan; The More Authoritarian, the More Judicial Independence? The Paradox of Court Reforms in China and Russia, 22 U. Pa. J. Const. L. 529, 2020.

با این همه، در مهم‌ترین پژوهشی که درباره‌ی کاربست‌ مدل بیمه در نظام اقتدارگرا صورت گرفته این نتیجه به دست آمده که مؤلفه‌ی مهم «رقابت» است و هرجا رقابت سیاسی باشد چه در نظام اقتدارگرا یا دموکراتیک مدل بیمه برای توضیح استقلال قضایی به کار می‌آید. رک:

Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, Ibid.

[۲۸] Helmke, Gretchen and Frances Rosenbluth, Regimes and the Rule of Law: Judicial Independence in

Comparative Perspective, Annu. Rev. Polit. Sci. 12:345–۶۶, ۲۰۰۹, p. 12:345–۶۶.

[۲۹] Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, Ibid.

کار بسیار مهم این پژوهش از جمله این است که شواهد تجربی موید مدل بیمه مهیا کرده است.

[۳۰] Epperly; The Political Foundations of Judicial Independence in Dictatorship and Democracy, p. 176..

[۳۱] پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران ۱۸ تیر ۱۴۰۲ (+)

* طرح ابتدای مقاله: مریم رمضانخانی