شهریه دانشجوهای علوم پزشکی دانشگاه آزاد امسال آنقدر افزایش یافته که همین مهرماه برخی از ترم اولی‌ها را از ادامه این مسیر منصرف کرده. طبق مصوبه جدید، این مبلغ از سالی ۶۶ میلیون تومان در سال گذشته، به سالی ۱۸۰ میلیون تومان رسیده است. موازی با این ماجرا، اتفاق‌های عجیب دیگری برای متقاضیان ایرانی رشته پزشکی در ایتالیا رخ داده!
امسال بسیاری از رتبه‌های تک یا دو رقمی کنکور تجربی، در آزمون دانشکده‌های پزشکی ایتالیا هم شرکت کرده‌اند. کارنامه‌های این دانشجویان اخیرا پیش صادر شد و بررسی آن نشان می‌دهد کسی که تا سال ۲۰۲۳ با نمره ۵۰ می‌توانست در دانشگاه تورین پزشکی بخواند، امسال با نمره ۶۱ هم نتوانسته همین دانشگاه قبول شود. حتی با افزایش جمعیت ایرانیان متقاضی رشته پزشکی در این کشور امسال از ۲۵ دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه برتری مانند فدریکو، ۲۰ نفر ایرانی بوده‌اند.
افزایش شهریه، بی‌خبری ترم اولی‌ها و محرومیت از کنکور
دو روز پیش تعدادی از دانشجویان دانشگاه آزاد مقابل سازمان مرکزی این دانشگاه در تهران با پلاکاردهایی در دست ایستاده بودند تا به مبلغ نجومی جدیدی که برای شهریه‌هایشان تصویب شده اعتراض کنند. در یک افزایش ۲۰۰ درصدی، شهریه رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی از ترمی ۳۰ میلیون تومان به ۹۰ میلیون تومان رسیده است. آن هم در حالی که دانشجویان ترم اول از این افزایش نرخ اطلاع نداشتند و خودشان را برای رقم‌هایی از این کمتر آماده کرده‌بودند.
یکی از آنها می‌گوید که تابستان با آموزش دانشگاه آزاد تماس گرفته و درباره مبلغ احتمالی شهریه در سال ۱۴۰۳-۱۴۰۴ سوال کرده است. آموزش دانشگاه هم اطلاع داده که شهریه نهایتا به ترمی ۵۰ میلیون تومان خواهد رسید. تعداد زیادی با این باور مهر ماه در دانشگاه ثبت نام کردند و حالا متوجه شده‌اند که باید ترمی ۴۰ میلیون تومان بیشتر بپردازند و درصورت انصراف هم تا یک سال از کنکور محروم خواهند شد. مهلت ثبت نام حضوری دانشگاه آزاد تا ۳۰ مهر ادامه دارد و اگر نتوانند دانشگاه را راضی به کاهش این رقم کنند، خیلی از آنها انصراف می‌دهند.
علی، دانشجوی دانشگاه آزاد تبریز می‌گوید: « دانشگاه تبریز برای ترم اول ۱۱۲ میلیون تومان از ما گرفته و قرار است ترم دوم ۶۸ میلیون دریافت کند.» یکی دیگر از این دانشجویان این دانشگاه در گروه تلگرامی‌شان نوشته است که آنها یک راه پیش رو دارند: «به جای اینکه تا آخر سال هفتم، حدود دو میلیارد تومان پرداخت کنیم، انصراف دهیم و با نصف این مبلغ در دانشگاه‌های خارجی پزشکی بخوانیم.» این تصمیمی است که امسال تعداد زیادی از پشت کنکوری‌ها، حتی رتبه‌های برتر، گرفته بودند.
رتبه‌های برتر تجربی به ایتالیا مهاجرت کردند؟
در توضیحات متقاضیان ایرانی رشته پزشکی ایتالیا جزئیات جالبی وجود دارد. نگار می‌گوید: «ما وقتی آزمون آیمت را برای ورود به دانشگاه‌های این کشور می‌دهیم در واقع با رتبه برترهای کنکور ایران رقابت می‌کنیم. خود من دانشجوی پزشکی ایران بودم و انصراف دادم. دانشجویان زیاد دیگری هم بعد از انصراف از دانشگاه خود در ایران آیمت می‌دهند. به خاطر همین هم ایرانی‌ها رقابت را نه فقط برای خود، بلکه برای کشورهای دیگر هم سخت کرده‌اند. مثلا امسال رتبه‌های ۸۳ و ۸۷ کنکور تجربی در آیمت شرکت کرده بودند.
تا امروز بهترین و بالاترین نمره این آزمون در کل ایتالیا متعلق به یک آقای ایرانی به نام نیما راستی بوده.» نیما راستی که در این مصاحبه به نام او اشاره شده، سال ۱۴۰۰ نفر اول المپیاد زیست بوده و از استان فارس به مدال طلای این رشته دست یافته است. اظهارات او و چند متقاضی دیگر تاییدکننده این است که افزایش تقاضای ایرانیان باعث شده که برای قبولی در رشته پزشکی دانشگاه‌های ایتالیا به نمره بهتری نیاز داشته باشند. بررسی نمره پذیرفتگان آزمون ورودی ایتالیا هم تاییدکننده این ادعاست.
در آزمون ۲۰۲۴ آخرین نمره‌ای که برای تحصیل در رشته پزشکی وارد دانشگاه میلان شده نمره ۷۵ را آورده است. در حالی که سال ۲۰۲۳ حداقل نمره دانشجویان قبول شده در این دانشکده برتر ۶۰ بوده. آزمون آیمت ۶۰ سوال دارد که دانشجویان برای تحصیل در دانشگاه‌های برتر ایتالیا باید نمره خوبی در آن بیاورند. آزمون آن به سختی کنکور نیست اما خیلی هم نمی‌شود آن را ساده گرفت. با نمره‌های متوسط در آیمت می‌توان در شهرهای کوچک ایتالیا و دانشگاه‌های رنک پایین هم تحصیل کرد.
رقابت داوطلبان رشته تجربی در ایتالیا
یک دانشجوی رشته پزشکی دانشگاهی در ایتالیا به هفت صبح توضیح می‌دهد که ایتالیا اگرچه مدینه فاضله نیست و فاصله زیادی تا دانشگاه‌های اروپایی دارد اما پزشکی خواندن در آن نسبتا راحت‌تر و ارزان‌تر از ایران است. همین موضوع باعث شده تا برای تحصیل در دانشگاه‌های سپینزا، بیکوکا، میلان و فدریکو حاضر باشند چهار هزار کیلومتر از خانه دور شوند. آنها برای درس خواندن در ایتالیا چقدر خرج می‌کنند؟ نگار می‌گوید در حال حاضر می‌شود با ۵۰۰ میلیون تومان هزینه وارد دانشگاه شد.
او یکی یکی مخارجش را شرح می‌دهد و می‌گوید: ۱۵ میلیون تومان هزینه ترجمه مدارکش بوده، برای مدرک آیلتس ۱۰ میلیون تومان داده، برای سفر به ترکیه و آزمون آیمت ۴۰ میلیون تومان هزینه کرده، برای مدرک تمکن مالی به ۴۰۰ میلیون تومان نیاز داشته و حدود ۱۲ میلیون تومان هم در نهایت بابت هزینه سفارت داده است. به این ۴۴۷ میلیون تومان باید بین ۳۵ تا ۵۰ میلیون تومان هم هزینه بلیت و اقامت اولیه اضافه کرد که جمع مبلغ را نهایتا به ۵۲۷ میلیون تومان می‌رساند. به گفته او دانشجویان ایرانی معمولا موفق به گرفتن بورسیه دانشگاه‌های ایتالیایی می‌شوند به خاطر همین هم شهریه دانشگاه نمی‌دهند و ماهانه پولی بابت هزینه زندگی دریافت می‌کنند که به سختی می‌شود با آن زندگی کرد.
ایرانیان در روسیه چطور پزشکی می‌گیرند؟
روسیه هم از دیگر مقاصد طرفداران رشته پزشکی است. پزشکی خواندن در مسکو یا کازان روسیه گران‌تر از ایران درمی‌آید. برای مثال دانشگاه دولتی مدیکال کازان سالی ۲۰۶ میلیون تومان (حدود ۴۷۵ هزار روبل) شهریه دارد. ولی این مبلغ در شهری مانند آستراخان 200 هزار روبل است و تقریبا برابر ۸۶ میلیون تومان می‌شود (۱۰۰ میلیون تومان کمتر از دانشگاه آزاد).
یک دانشجوی اصالتا یزدی در این دانشگاه به هفت صبح می‌گوید که ایرانی‌ها آستراخان را به دلایل زیادی انتخاب می‌کنند: «اولا آستراخان ارزان‌ترین دانشگاه روسیه است. دوم اینکه کنسولگری ایران در این شهر قرار دارد. آب و هوای این شهر در جنوب روسیه نسبتا گرم‌تر بوده و تاجرهای ایرانی زیادی ساکن آن هستند. برای همین هم ایرانی‌ها راحت‌تر کار پیدا می‌کنند.» او اضافه می‌کند که معایب درس خواندن در آستراخان را هم می‌داند. شهری بسیار کوچک که دو ساعت فاصله هوایی تا مسکو دارد و در رنکینگ جهانی رتبه آن حدود شش هزار و چهارصد است.
رتبه دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد تهران از این نظر در سال ۲۰۲۴، ۵ هزار و ۸۱۴ بوده و از این نظر بهتر از آستراخان است. آنهایی که در این دانشگاه‌ها درس می‌خوانند با یک مدرک دیپلم و بدون مدرک زبان اپلای کرده‌اند. برای زندگی در روسیه یک هزینه خورد و خوراک، مسکن، رفت و آمد هم باید کنار بگذارند. این دانشجوی یزدی توضیح می‌دهد: « به جز مسکو، هزینه‌های جانبی زندگی در بقیه شهرهای این کشور شبیه ایران است. یعنی ماهی ۱۰ الی ۱۵ میلیون تومان برای خرج خوابگاه و مخارج روزمره باید کنار گذاشت. فقط هزینه تمدید ویزا و آزمایش‌ها و بیمه هم باید اضافه کنید که برابر ۶ الی ۷ میلیون تومان در سال می‌شود. »
چرا رزیدنت‌ها به آلمان می‌روند؟
گروه دیگری از ایرانی‌هایی که به عشق پزشکی از کشور خارج می‌شوند، آلمان و اسپانیا و فنلاند را هم انتخاب می‌کنند. البته تفاوت آنها این است که به زبان انگلیسی آموزش نمی‌بینند. پزشکی خواندن در آمریکا بسیار سخت است و پیچیدگی زیادی دارد اما آلمان به مقصد جدیدی برای ادامه تحصیل برای دانشجویان پزشکی ایران تبدیل شده است. امین در دانشگاه آزاد تحصیل کرده و حالا انتخاب او این بوده که برای ادامه فعالیت حرفه‌ای به آلمان برود.
او با تکیه بر مشاهداتش می‌گوید از هر ۵ همکلاسی یکی اقدام به مهاجرت به آلمان کرده است. امین برای این کار ابتدا یک مدرک ب دو آلمانی گرفته که یادگیری آن در دو سال تقریبا ۶۰ میلیون تومان (برای کلاس خصوصی) برایش هزینه داشته است. اخیرا یک آزمون زبان در ترکیه داده که مجموعا بابت خود آزمون و خرج سفر، ۴۵ میلیون تومان پرداخته است. حدود ۱۲ هزار یورو باید برای تمکن مالی بلوکه کرد که تقریبا معادل ۷۵۰ میلیون تومان می‌شود. به این مبالغ باید هزینه ویزا، ترجمه مدارک (۳۰۰ یورو)، بلیت، اجاره خانه، لگال کردن مدارک (۷۰ یورو) و … هم اضافه کنیم. همه این اعداد باز به دو میلیارد تومان نمی‌رسد. او می‌گوید بعد از گرفتن پذیرش می‌تواند از سیستم درمانی آلمانی ماهانه سه هزار و ۵۰۰ دلار حقوق دریافت کند؛ درحالی که حقوق ماهانه یک رزیدنت در ایران حدود ۱۵ میلیون تومان است.
چرا ترکیه؟
ترکیه شاید انتخاب همه نباشد اما گرایش به تحصیل در آن بیشتر از قبل شده است. یک دانشجوی رشته فیزیوتراپی در این کشور این توضیحات را داد که شهریه ۶ سال تحصیل در رشته پزشکی ترکیه که مورد تایید ایران باشد (مثل دانشگاه مدیپول یا آیدین) سالی ۲۲ تا ۳۰ هزار دلار است. یعنی با نرخ دلار ۶۳ هزار تومان می‌شود یک میلیارد و ۳۸۶ تا یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان.«برخی از دانشگاه‌های ترکیه تاییدیه وزارت بهداشت ایران را دارند و برخی ندارند. شهریه دانشگاه‌هایی که مورد تایید وزارت بهداشت نیستند نصف این مبلغ است. دانشجویان ایرانی رشته‌های پزشکی، فیزیوتراپی و پرستاری در ترکیه اجازه کار دارند اما داروسازها و دندانپزشک‌ها فقط باید شهروند ترکیه باشند.»
