نظر مخاطبان روزنامه شریف درباره انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰
این مقاله برای جایزه دیتاژورنالیسم دقیقه ۱۴۰۲ ارسال شده و بدون کم و کاست در اینجا منتشر می‌گردد.
این گزارش در تاریخ ۱۷ تیر ۱۴۰۲ با عنوان «حتی تحریمی‌ها هم نظر دارند» در کانال «روزنامه شریف» منتشر شده است. اصل این مقاله را اینجا مطالعه کنید.
انتخابات ۱۴۰۰ یکی از غیررقابتی‌ترین انتخابات‌های ریاست‌جمهوری جمهوری اسلامی به شمار می‌رفت؛ انتخاباتی که با ممانعت و اعلام نارضایتی از ورود بعضی چهره‌ها پیش از شروع ثبت‌نام‌ها شروع و با رد صلاحیت چهره‌های شاخصی چون علی لاریجانی، محمود احمدی‌نژاد، اسحاق جهانگیری، مصطفی تاجزاده، مسعود پزشکیان، رستم قاسمی و … ادامه پیدا کرد و در نهایت از بین ۷ نفری که اسم‌شان برای رقابت در ۲۸ خرداد مطرح شد، علیرضا زاکانی و سعید جلیلی هم تا آخر نماندند و به نفع پراقبال‌ترین نامزد کنار رفتند. در نهایت هم سیدابراهیم رئیسی شکستش در انتخابات ۱۳۹۶ را جبران کرد و دولت سیزدهم را در پاستور تشکیل داد.
روزنامه شریف، چند روز قبل از برگزاری انتخابات یک نظرسنجی اینترنتی برگزار کرد تا ببیند شرکت‌کنندگان در نظرسنجی نظرشان درباره این انتخابات و فضای سیاسی کشور چیست و هر نظر، از طرف چه گرایش‌ها و تفکرات سیاسی پشتیبانی می‌شود. نظرسنجی‌های اینترنتی، از نظر نمونه‌گیری آماری چندان قابل استناد نیستند و نمی‌شود نتایج‌شان را خیلی معتبر دانست، اما روزنامه شریف، با توجه به شناخته شدنش بین دانشجوهای این دانشگاه، معمولا پای طیف متنوعی از افراد را به نظرسنجی‌هایش باز می‌کند و نتایج نظرسنجی‌هایش هم معمولا با شهود کلی که از حضور در دانشگاه و صحبت با دانشجوها می‌آید، تطابق دارد. همچنین هدف از این نظرسنجی، پیش‌بینی نتیجه انتخابات یا فهم درصد حضور هریک از گرایش‌های سیاسی در شریف نبود، بلکه بیشتر این هدف را دنبال می‌کرد که درکی پیدا کند از اینکه هریک از گرایش‌های سیاسی در شریف، چه نظرات و تفکراتی نسبت به سایر موضوعات سیاسی و اجتماعی دارند.
شریف در انتخابات ۹۶
در نظرسنجی انتخاباتی روزنامه که کمی بیش از ۶۰۰ نفر در آن شرکت کردند، ۷۷ ٪ مشارکت‌کنندگان را مردان و ۲۳٪ آنها را زنان تشکیل می‌دادند. از همین ابتدا مشخص می‌شود که مشارکت زنان در این نظرسنجی کمتر از نسبت آنان در جامعه دانشگاه است. در ابتدای نظرسنجی برای فهم بیشتر گروه‌های مختلفی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، این سوالات از آنها پرسیده شده است: جنسیت/ سال ورود به دانشگاه/ دسته سیاسی‌ای که هر فرد خودش را منتسب به آن می‌داند/ حدود درآمد خانواده/ کنش در انتخابات ۹۲/ کنش در انتخابات ۹۶/ کنش در انتخابات ۹۸/ کنش در صورت برگشت به انتخابات ۹۲/ کنش در صورت برگشت به انتخابات ۹۶/ کنش در صورت برگشت به انتخابات ۹۸
دوسوم شرکت‌کنندگان، ورودی‌های ۹۶ به بعد دانشگاه هستند که رقابت‌های سال ۹۶ را در دانشگاه ندیده‌اند و بسیاری از آنان در انتخابات‌های قبلی، حق رأی هم نداشته‌اند. درصد افرادی که در سال ۹۶ حق رأی نداشتند، در این نظرسنجی ۵۲ ٪ است.
در نظرسنجی روزنامه، ۲۴ ٪ افراد اعلام کرده‌اند که در سال ۹۶ به روحانی رأی داده و ۲۰ ٪ هم گفته‌اند که چهار سال پیش روی برگه رأی اسم رئیسی را نوشته‌اند. ۳ ٪ شرکت‌کنندگان در نظرسنجی هم از حق رأی‌شان در سال ۹۶ استفاده نکرده‌اند. در صورتی که این نسبت‌ها را فقط در واجدین حق رأی محاسبه کنیم، آرای روحانی و رئیسی به ترتیب ۵۰ و ۴۲ ٪ می‌شود و ۶ ٪ هم سهم تحریم‌کنندگان انتخابات. حال نگاهی به آمار انتخابات سال ۹۶ در سطح کشور می‌اندازیم. در آن انتخابات، حدودا ۲۷ ٪ واجدین حق رأی در انتخابات مشارکت نکردند، ۴۲ ٪ از واجدین حق رأی به روحانی رأی داده و ۲۸ ٪ از آنها به رئیسی رأی دادند.
تصمیم برای انتخابات ۱۴۰۰
در سوالی که از مشارکت‌کنندگان درباره تصمیم‌شان برای این دوره از انتخابات پرسیده شده، وضعیت آرا قابل توجه است. بیش از نیمی از افراد حاضر در نظرسنجی تصمیم دارند رأی ندهند و در بین رأی‌دهندگان، آرای رئیسی و جلیلی پیشتاز است. پس از این دو نیز همتی در جایگاه سوم قرار دارد. رأی نیاوردن علیرضا زاکانی نشان می‌دهد که دانشگاه هم مثل جامعه به حضور واقعی او در این رقابت باور ندارد و او را یک نامزد پوششی برای تبلیغات تلویزیونی می‌داند. مجموع آرای جلیلی و رئیسی ۲۸ ٪ است که به آرای رئیسی در سطح کشور در سال ۹۶ نزدیک است. اگر رأی قاضی‌زاده هاشمی را هم به این سبد رأی اضافه کنیم، به ۳۰ ٪ واجدین حق رأی می‌رسیم که هنوز با ۴۲ ٪ شرکت‌کنندگان در نظرسنجی که در سال ۹۶ به رئیسی رأی داده‌اند، فاصله ۱۲ درصدی داریم؛ برخی از آنها در ۸ ٪ مرددین هستند و برخی هم شاید در بین ۵۴ درصدی که جمعه را می‌خواهند در خانه بمانند.
گرچه رئیسی در جامعه پیشتاز است و نظرسنجی‌ها از اختلاف قابل‌توجه او با سایر رقبا می‌گویند، اما بخش دانشگاهی طیف اصولگرا-انقلابی بین او و جلیلی به جمع‌بندی نرسیده است. نکته قابل توجه دیگر رأی بالای جلیلی در بین افراد حاضر در این نظرسنجی‌ست که به نظر با آرای او در بیرون دانشگاه تفاوت جدی دارد. می‌توان این اختلاف را این‌طور توجیه کرد که پایگاه هواداران جلیلی بیشتر در بین جوانان و دانشگاهیان است و به همین دلیل در شریف هم رأی قابل‌توجهی دارد.
در اینجا به گرایش سیاسی اعلام‌شده از سوی مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی هم اشاره می‌کنیم. ۲۳٪ افراد خود را انقلابی معرفی کرده‌اند، ۱.۳٪ اصولگرا، ۳.۳٪ عدالت‌طلب، ۸٪ اصلاح‌طلب، ۷٪ تحول‌خواه و ۵۵٪ نیز خود را در هیچ‌کدام از دسته‌ها قرار داده‌اند. حامیان احمدی‌نژاد نیز که بهاری خوانده می‌شوند، تنها نیم درصد را تشکیل می‌دهند.
تأثیر وعده و وعیدهای اقتصادی روی تصمیم برای انتخابات
شاید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که جامعه را در تصمیم به رأی دادن، به سمت‌وسویی هدایت کند، ویژگی زندگی آنهاست. در این نظرسنجی از افراد پرسیده شده که درآمد و مخارج خانواده‌تان چطور است. مطابق انتظار، اوضاع برای شریفی‌ها بد نیست و ۴۹ ٪ گفته‌اند که علاوه بر تأمین هزینه‌هایشان، می‌توانند پس‌انداز هم داشته باشند، ۴۳ ٪ گفته‌اند فقط می‌توانند هزینه‌های زندگی‌شان را پوشش دهند و ۷ ٪ نیز گفته‌اند از عهده مخارج زندگی برنمی‌آیند. توزیع این وضعیت در میان رأی‌دهندگان به هر نامزد نیز جالب توجه است. البته باید توجه داشت، این درصدها برای نامزدهایی که رأی کمتری دارند، با خطای زیادی مواجه است و مهم‌تر از این موضوع، ذهنی بودن این موضوع است که فرد، هزینه‌ها و پس‌انداز را چگونه توصیف می‌کند.
احتمالا وعده‌های اقتصادی رضایی باعث شده آرای او در بین آنهایی که درآمدشان کفاف زندگی‌شان را نمی‌دهد و آنهایی که توان پس‌انداز ندارند، بیشتر باشد و آرای همتی هم که وعده‌های اقتصادی کمتری ارائه کرده، بیشتر متعلق به آنهایی‌ست که درآمدشان از هزینه‌هایشان بیشتر است و می‌توانند پس‌انداز کنند و البته پایگاه رأی سنتی اصلاح‌طلبان در بین طبقه متوسط و مرفه جامعه است.
انتظارات از توافق هسته‌ای
برای آنکه از نگاه افراد به آینده باخبر باشیم، نگرش آنان به مذاکرات وین و چشم‌انداز رفع تحریم‌ها و آینده اقتصادی را بررسی کردیم. در اینجا چهار گزینه وجود داشت، یک حالت توافق نمی‌شود و دیگری آنکه توافق می‌شود، اما وضعیت اقتصاد می‌توانست، بدتر یا بهتر شود و یا بدون تغییر بماند. حامیان سعید جلیلی معتقدند که توافقی نمی‌شود، حامیان همتی معتقدند که توافق صورت می‌گیرد و وضع بهبود می‌یابد، اما حامیان رئیسی می‌گویند که با وجود توافق، وضع تفاوتی نمی‌کند. این موضوع در مناظره سوم هم نمود داشت و هر نامزد تلاش کرد که موضوع گفتمانی خود در این زمینه را تبیین کند. آنجا که همتی خطر برآمدن دولتی افراط‌گرا را گوش‌زد کرد که نمی‌تواند توافق را پیش ببرد و در همین زمینه، رئیسی را خطاب قرار داد. رئیسی اما معتقد بود دولت مقتدری که او تشکیل می‌دهد می‌تواند از برجام بهره ببرد، ولی در مقابل او سعید جلیلی قرار داشت که گرچه نگفت از برجام خارج می‌شود، اما آن را چک بلامحل اعلام کرد و در زمینه پیوستن به FATF هم نظر مثبتی نداشت.
امیدواری به پایان کرونا
افرادی که به رئیسی و جلیلی تصمیم دارند رأی بدهند، خوش‌بینی بیشتری نسبت به واکسیناسیون کرونا دارند و در مقابل آنهایی که می‌خواهند رأی ندهند یا رأی سفید و رأی باطله به صندوق بیندازند، نسبت به رخت بستن کرونا بدبین‌اند.
تأثیر مناظره‌های تلویزیونی روی تصمیم افراد برای انتخابات
نظرسنجی روزنامه پس از دومین مناظره شروع شد. ۵۰ ٪ افراد گفته‌اند که مناظره‌ها را به صورت زنده دیده‌اند، ۱۹ ٪ هم اعلام کردند که اصلا آنها را پیگیری نکرده‌اند. طبیعی است که این عدم پیگیری در میان کسانی که رأی نمی‌دهند یا رأی باطله و سفید به صندوق می‌اندازند، بیشتر باشد. ۳۰ ٪ رأی‌ندهندگان و ۳۳ ٪ آرای باطله و سفید مناظره‌ها را اصلا پیگیری نکرده‌اند. طبق نظرسنجی ایسپا در سطح کشور، تنها ۴۰ ٪ جامعه، مناظره‌ها را دیده بودند. دو مناظره اول به‌طور کلی برای نصف شرکت‌کنندگان هیچ تأثیری نداشته و ۳۷ ٪ را هم نسبت به تصمیم قبلی مصمم‌تر کرده ولی ۵ ٪ افراد با توجه به این دو مناظره تصمیم‌شان را عوض کرده‌اند.
به نظر می‌رسد قاضی‌زاده هاشمی بهترین عملکرد را در بین مناظره‌کنندگان داشته و ۷۰ ٪ رأی‌دهندگان به او در اثر دو مناظره اول نظرشان عوض شده است.
ارتباط بین انتخابات ۹۶ و ۱۴۰۰
گرچه ابراهیم رئیسی، نامزد مشترک دو دوره اخیر انتخابات ریاست‌جمهوری‌ست و موضوعات مورد بحث نیز اشتراکات زیادی دارد، اما رفتارها متفاوت است. برای فهم بهتر، تفاوت عملکرد مشارکت‌کنندگان را بر اساس رأیی که در سال ۹۶ دادند، بررسی می‌کنیم. ۹۵ ٪ از مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی ما که در سال ۹۶ واجد حق رأی بوده‌اند، بیان کرده‌اند که در آن انتخابات رأی دادند، ۵۰ ٪ به روحانی رأی داده‌اند و ۴۰ ٪ هم به رئیسی. کسانی که در انتخابات ۹۶ رأی سفید دادند یا رأی ندادند، در این دوره نیز رأی نمی‌دهند. اکثریت حامیان روحانی نیز همین وضعیت را دارند و ۸۳ درصدشان رأی نمی‌دهد. ۳۶ ٪ حامیان رئیسی در آن سال، امسال مجددا به او رأی می‌دهند اما ۲۵ ٪ جلیلی را اصلح می‌دانند و جالب آنکه ۱۶ ٪ نیز اصلا رأی نمی‌دهند. در میان کسانی که حق رأی نداشتند، ۱۵٪ به رئیسی و ۱۳ ٪ به جلیلی رأی می‌دهند و ۴۵ ٪ هم قصد شرکت در انتخابات را ندارند.
اگر به ۹۶ برگردیم چه؟
برای بهتر فهمیدن اوضاع، در بین سوالات این نظرسنجی یک بازگشت به ۹۶ هم وجود داشته و به همین منظور از مشارکت‌کنندگان پرسیده شده که اگر به آن سال بازگردند، چگونه رفتار می‌کنند؟ اینجا در میان حامیان روحانی ۴۵ ٪ گفته‌اند که رأی نمی‌دهند ولی ۴۹ ٪ نیز بر رأی سال ۹۶ خود همچنان هستند. حامیان رئیسی اما کمترین ریزش را دارند و ۷۸ ٪ همچنان گزینه اصلح آن سال را او می‌دانند. در میان افراد بدون حق رأی در سال ۹۶، ۳۹ ٪ رأی نمی‌دهند، ۳۱ ٪ رئیسی و ۱۹ ٪ به روحانی رأی می‌دهند.
در مجموع بازگشت به ۹۶ یعنی یک انتخابات با مشارکت ۶۴ درصدی که در آن رئیسی با ۵۲ ٪ آرای رأی‌دهندگان و ۳۳ ٪ آرای واجدین حق رأی رئیس جمهور منتخب می‌شود و روحانی رأی ۲۳٪ واجدین حق رأی و ۳۶٪ رأی‌دهندگان را از آن خود می‌کند.
جای خالی احراز نشده‌ها
به نظر می‌رسد که فهرست اسامی نامزدها در مشارکت موثر است. از همین رو از افراد حاضر در نظرسنجی پرسیده شده که در صورت احراز صلاحیت کدام نامزد، نظرشان تغییر می‌کرد. در ابتدا به این موضوع از زاویه رأی فعلی افراد نگاه می‌کنیم. لاریجانی، تاجزاده، احمدی‌نژاد، پزشکیان و محمد به ترتیب بیشترین تأثیر را در تغییر تصمیم افراد داشته‌اند.
در نظر بگیرید که انتخاب گزینه هیچ‌کدام بدین معناست که گزینه فعلی، گزینه‌ای بوده است که در انتخاباتی با حضور دیگر نامزدها، باز هم فرد شرکت‌کننده در نظرسنجی بر تصمیم فعلی‌اش باقی می‌مانده است. رئیسی و رضایی و بعد از آنها جلیلی پایگاه حامیان مشخص و سفت و سختی دارند، اما همتی نامزدی‌ست که بیشترین جذب رأی را از دیگر نامزدها و به‌خصوص لاریجانی و پزشکیان و تاجزاده داشته و پایگاه رأی شخص خودش محدود است. تصمیم مرددین، رأی سفیدها و عدم مشارکت‌کنندگان نیز تحت تأثیر وضعیت تأیید صلاحیت‌ها می‌توانست تغییر قابل توجهی داشته باشد.
حال اگر بخواهیم از زاویه نامزهای احراز صلاحیت‌نشده به رفتار حامیان‌شان توجه کنیم، نمودار زیر به دست می‌آید. حامیان تاجزاده، جهانگیری و آخوندی بیشتر از حامیان احمدی‌نژاد به صف رأی ندادن پیوسته‌اند. حامیان لاریجانی و پزشکیان و آخوندی بیشتر به همتی تمایل نشان داده‌اند و گروه هیچ‌کدام نیز همان ثابت‌قدمانی هستند که از مدت‌ها پیش مسیر خود را تعیین کرده بودند. جلیلی نیز از سبد رأی محمد و قاسمی خوب برداشت کرده است.
پیش‌بینی مشارکت
نگاه اکثر جامعه شرکت‌کننده در نظرسنجی بین مشارکت ۳۰ تا ۵۰ ٪ است، اما این نگاه در میان گروه‌های مختلف متفاوت است. آنان که عدم مشارکت را راهبرد خود قرار داده‌اند، نرخ مشارکت زیر ۴۰ ٪ را پیش‌بینی می‌کنند، اما حامیان رئیسی نرخ مشارکت بالاتری را در ذهن دارند و بیشترین گروهی هستند که نرخ بالای ۵۰ ٪ را طبیعی می‌دانند. حامیان همتی هم نرخ مشارکت بین ۴۰ تا ۵۰ ٪ را پیش‌فرض گرفته‌اند. نرخ مشارکت در انتخابات مجلس ۹۸، در سطح کل کشور ۴۲ ٪ اعلام شد و در استان تهران، ۲۶ ٪. به نظر می‌رسد پیش‌بینی از میزان مشارکت در انتخابات در تصمیم فعلی افراد نیز موثر است و اگر افراد شهودشان از میزان مشارکت در انتخابات تغییر کند، تصمیم‌شان برای شرکت در انتخابات و یا رأی به یک نامزد خاص هم متفاوت می‌شود.
پیش‌بینی نتیجه انتخابات
۷۵ ٪ مشارکت‌کنندگان رئیسی را برنده انتخابات در دور اول دانسته‌اند و ۱۱ ٪ پیش‌بینی‌شان کشیده شدن کار به دور دوم بوده است. بیشترین امید برای رفتن به دور دوم انتخابات در بین طرفداران همتی دیده می‌شود و جلیلی هم در بین طرفداران خودش و قاضی‌زاده هاشمی شانس بیشتری برای بردن انتخابات در دور اول دارد. البته که با انصراف جلیلی احتمالا پیش‌بینی‌ها تغییر کرده و امید به دور دوم کاهش یافته است.
اقتصاد حرف اول را می‌زند
۷۰ ٪ شرکت‌کننده‌ها اقتصاد و مسائل معیشتی را اولویت اول رئیس‌جمهور آینده دانسته‌اند، ۱۱ ٪ آزادی‌های سیاسی و اجتماعی برایشان حرف اول را می‌زند، ۸ ٪ دغدغه سیاست خارجه را دارند و ۳ ٪ هم نگران حقوق شهروندی هستند. اکثریت قاطع رأی‌دهندگان به جلیلی (۹۷ ٪) و رئیسی (۹۹ ٪) اولویت را به اقتصاد داده‌اند، اما سیاست خارجه در بین رأی‌دهندگان به همتی (۱۸ ٪) و تحریم‌کنندگان انتخابات (۱۴ ٪) از اهمیت نسبی برخوردار بوده است. همچنین ۱۱ ٪ از رأی‌دهندگان به همتی و ۲۱ ٪ تحریمی‌ها آزادی‌های سیاسی و اجتماعی را اولویت اول دولت سیزدهم اعلام کرده‌اند.
تلگرام و بعدش صداوسیما، مراجع اصلی پیگیری اخبار انتخابات
از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی پرسیدیم اخبار مربوط به انتخابات را از کجا دنبال می‌کنند. تلگرام مرجع ۵۶ ٪ افراد بوده و بعد از آن صداوسیما ۳۱ ٪ افراد را به خود جذب کرده است. ۲۴ ٪ توییتر را زیرورو کرده‌اند و ۱۲ ٪ هم سراغ اینستاگرام رفته‌اند. کلاب‌هاوس تازه‌وارد هم به ۷ ٪ افراد خوراک اطلاعاتی داده است. جالب آنجا که ۲۵ ٪ افراد هم گفته‌اند که اخبار مربوط به انتخابات را پیگیری نمی‌کنند. از آنجا که امکان انتخاب چند گزینه هم وجود داشته، ماشین‌حساب برندارید که درصدها را جمع بزنید!
قبولی نسبی روحانی در چهار سال اول
چهار سال اول روحانی نمره میانگین ۵.۲ را از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گرفته است. روحانی از رأی‌دهندگان به خودش نمره بالای ۷.۳ گرفته و از رأی‌دهندگان به جلیلی در سال ۹۲ نمره پایین ۳.۱ را. همچنین اگر بازگشت به ۹۲ را فرض کنیم، رأی‌دهندگان به روحانی نمره ۷.۵ را به چهار سال اول او اختصاص می‌دهند، ولی رأی‌دهندگان فرضی به جلیلی نمره‌شان به او ۳.۳ است و قالیبافی‌ها نمره ۴.۱ را به روحانی می‌دهند. نمره روحانی از دید تحریمی‌های فرضی انتخابات ۹۲، ۴.۸ است و از دید آرای باطله فرضی، ۴.۲.
یک‌بار هم نمره متوسط چهار سال اول روحانی را از دید تصمیم فعلی افراد برای انتخابات امسال بررسی می‌کنیم: رأی‌دهندگان به همتی ۷.۹، تحریمی‌ها ۵.۸، مرددین ۵.۴، رأی‌دهندگان به رضایی ۴.۷، رأی‌دهندگان به قاضی‌زاده هاشمی ۴.۲، آرای باطله و سفید ۴.۲، رأی‌دهندگان به جلیلی ۳.۹ و رأی‌دهندگان به رئیسی ۳.۲.
مردودی مطلق روحانی در چهار سال دوم
در چهار سال دوم اما کارنامه روحانی در بهترین حالت فاجعه است و نمره میانگین او برای این چهار سال ۲.۳. روحانی از رأی‌دهندگان به خودش نمره ۳.۱ را گرفته و از رأی‌دهندگان به رئیسی در سال ۹۶ نمره پایین ۱.۷ را. همچنین اگر بازگشت به ۹۶ را فرض کنیم، رأی‌دهندگان به روحانی نمره ۴ را به چهار سال دوم او اختصاص می‌دهند، ولی رأی‌دهندگان فرضی به رئیسی نمره‌شان به او ۱.۵ است و تحریمی‌ها و آرای باطله و سفید هم نمره ۲.۱ را برای روحانی در نظر گرفته‌اند.
یک‌بار هم نمره متوسط چهار سال دوم روحانی را از دید تصمیم فعلی افراد برای انتخابات امسال بررسی می‌کنیم: رأی‌دهندگان به همتی ۴.۸، رأی‌دهندگان به رضایی: ۳.۷، تحریمی‌ها ۲.۶، مرددین ۲، آرای سفید و باطله ۱.۷، رأی‌دهندگان به جلیلی ۱.۷، رأی‌دهندگان به قاضی‌زاده هاشمی ۱.۵ و رأی‌دهندگان به رئیسی ۱.۳.
زنگ هشدار کاهش مشارکت
به نظر می‌رسد حامیان رئیسی و جلیلی در دانشگاه وضع بهتری دارند؛ آنان که هم مسیر خود را از قبل می‌دانسته‌اند و هم حمایت خود را از این دو نامزد توانسته‌اند ساماندهی کنند. همتی، نامزدی‌ست که در جست‌وجوی حمایت مرددین، عدم مشارکتی‌ها و دیگر نامزدهای ردصلاحیت‌شده است. او این بخت را دارد که تنها نامزد برجامی انتخابات باشد و با تأکید بر این موضوع، حامیان و خوش‌بینان به این توافق را حول خود جمع کند و یا با ارجاع به آمار نرخ مشارکت، حامیان بیشتری جذب نماید. اما مهم‌ترین موضوع که هم در جامعه مشخص است و هم در این نظرسنجی نمود داشت، نسبت بالای عدم مشارکت در انتخابات است. واکاوی این موضوع می‌تواند اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. ردصلاحیت‌ها برای ۴۰ ٪ از این گروه مهم بوده است، اما ۶۰ ٪ این گروه، فارغ از این موضوع هم ارتباط خوبی با انتخابات نداشته‌اند. با عدم مشارکت قطعی این گروه، نرخ مشارکت تا ۶۵ ٪ نیز ممکن بود برسد. به نظر می‌رسد حداقل در جامعه دانشجویی شریف، ردصلاحیت‌ها تأثیر خودش را در کاهش مشارکت نشان داده است. این میزان مشارکت، هشداری‌ست نسبت به روندی که ممکن است با فاصله‌گذاری مردم و حاکمیت همراه باشد. این موضوع را می‌توان در نگاه هواداران نامزدهای مختلف به میزان مشارکت نیز دید.
چرا چنین نظرسنجی‌هایی اهمیت دارد؟
هدف از برگزاری چنین نظرسنجی‌ای، پیش‌بینی مشارکت در انتخابات یا پیش‌بینی نتیجه آن نیست، چرا که اولا نمونه‌گیری آماری چنین نظرسنجی‌ای از اعتبار مناسبی برخوردار نیست و ثانیا، در صورت نمونه‌گیری آماری مناسب هم، جامعه آماری‌اش دانشجوهای دانشگاه شریف است که با عموم جامعه ایران تفاوت‌های جدی از منظرهای اقتصادی و فرهنگی و مذهبی و سیاسی و اجتماعی دارد و نمی‌توان نتایج چنین نظرسنجی‌ای را به کل جامعه ایران تعمیم داد. اما نتایج چنین نظرسنجی‌ای و تحلیل آن هم می‌تواند به درکی از نظرات سیاسی و اجتماعی قشر خاصی از جامعه (جوانان در حال تحصیل در دانشگاه‌ها) کمک می‌کند و جدای از آن، مشخص می‌کند نظرات مختلف درباره پدیده‌ای مثل انتخابات، درباره سایر موضوعات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی چه نظری دارند و در واقع، کدام تفکرات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی، به این نظرات ممکن است منجر شود. متأسفانه در بسیاری از نظرسنجی‌های انتخاباتی ایران چنین ارتباطی بین نظرات مغفول می‌ماند و حتی پرسیده هم نمی‌شود، در حالی که در نظرسنجی‌های انتخابایی جایی مثل ایالات متحده می‌توان مشاهده کرد که رأی‌دهندگان به یک نامزد، درباره سایر مسائل جامعه‌شان چطور می‌اندیشند و کدام گروه‌های فکری و فرهنگی و اقتصادی و مذهبی، مایل به کدام نامزدهای انتخاباتی هستند و کدام وعده‌ها و برنامه‌ها، تأثیر بیشتری روی نظر آنها برای شرکت در انتخابات دارد.
نویسندگان
