رد پای کرونا در آمار ثبت احوال (۳)
مطابق آمار منتشرشدۀ سازمان ثبت‌احوال، تعداد اسناد فوت کشور در فصل تابستان ۱۳۱.۲۹۴ مورد بوده است. این در حالی است که متوسط تعداد اسناد فوت مطابق روند پنج سال گذشته ۹۴.۲۱۵ مورد (خط‌چین آبی) و در بیشترین حالت ۱۰۰.۶۵۷ مورد بیشتر برآورد نمی‌شده است (کران بالای بازۀ اطمینان ۹۹%).
این یادداشت در پنجره منتشر شده است.
دو برابر شدن آمار فوت اضافه
تعداد اسناد فوت اضافه فصل تابستان قریب به ۳۷.۰۸۵ مورد بوده که این تعداد نسبت به آمار فوت همین فصل در صوت عدم شیوع کرونا تقریباً ۴۰% بیشتر است. این در حالی است که در بهار ۹۹ تعداد فوت اضافه ۱۸.۸۰۵ معادل ۲۱% بیشتر از مقدار مورد انتظار آن در صورت نبود کرونا برآورد شده بود. به‌بیان‌دیگر آمار فوت اضافۀ امسال در تابستان نسبت به بهار تقریباً ۲ برابر شده است.
افزایش نسبت فوت اضافه به فوت کرونامثبت
تعداد فوت کرونامثبتی که وزارت بهداشت در فصل تابستان اعلام کرده ۱۴.۹۷۱ مورد است. تعداد فوت اضافۀ تابستان تقریباً ۲.۴۸ برابر فوت کرونامثبت بوده است که می‌توان آن را به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم به شیوع کرونا نسبت داد. این نسبت، پیش از این، در زمستان ۹۸ و بهار ۹۹ به ترتیب ۲.۳۰ و ۲.۳۸ برآورد شده بود (+).
به‌بیان‌دیگر، به نظر میرسد نسبت فوت اضافۀ سازمان ثبت‌احوال به آمار رسمی فوت کرونا در طول ۹ ماه گذشته کم‌وبیش افزایش یافته است.
فوت اضافۀ تابستان در استان‌ها
از ۳۱ استان کشور، تعداد فوت در ۲۷ استان کشور، طبق تعداد اسناد فوت تابستان نسبت به روند تغییرات آمار فوت در پنج سال گذشته تفاوت معنادار داشته است. در میان استان‌های کشور بیشترین درصد افزایش آمار فوت در فصل تابستان با بیش از ۶۰% افزایش مربوط به استان‌های هرمزگان، بوشهر، کردستان و خوزستان بوده است.
در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، خراسان جنوبی و چهارمحال و بختیاری سطح اطمینان تفاوت با روند پنج سال گذشته از نظر آماری در سطح ۹۹% نیست به همین دلیل در جدول زیر آورده نشده‌اند، اگرچه در گیلان و کهگیلویه و گیلان فاصله چندانی با همین سطح از نیز معناداری وجود ندارد.
مقابله با همه‌گیری نیازمند انتشار مستمر، سریع و جزئی آمار توسط متولیان رسمی است
توقف انتشار آمار بیماری به تفکیک استان به‌جای اضافه کردن آمار شهرستان و حتی منطقه در شهرهای بزرگ اقدامی بود که در حساسیت‌زدایی و دور انگاشتن خطر نقش داشت. علاوه بر آن، انتشار ماهانه و حتی هفتگی تعداد اسناد فوت سازمان ثبت‌احوال به‌جای انتشار فصلی با چهل روز تاخیر چنانچه پیش‌تر اشاره شد (+) اقدامی است که می‌تواند در برانگیختن حساسیت عمومی و افزایش مشارکت جمعی برای ایجاد محدودیت‌های محلی، هدفمند و قابل‌اجرا، مؤثر واقع شود.
عدم توجه کافی به عطش موجود برای دریافت زود به زودِ آمار و اطلاعات و حوالت دادن آن به مجاری غیررسمی و بیان آن در مصاحبۀ مسئولان بدون جزئیات لازم امکان بهره‌‌برداری از آمار و اطلاعات را فراهم نمی‌آورد و در صورت بروز کوچک‌ترین ایراد یا تناقض موجب سردرگمی و بی‌اعتمادی جامعه به آمار و اطلاعات به طور کلی می‌شود.
به عنوان نمونه چند روز پیش از انتشار آمار ثبت احوال، سخنگوی این سازمان مجموع آمار فوت را در مصاحبه با ایسنا اعلام کرده بود:
«ابوترابی در بخش دیگری از صحبت های خود به آمار ولادت تا پایان تیرماه سال جاری اشاره کرد و افزود: در این مدت ۵۸۰ هزار ولادت و ۲۴۱ هزار و ۵۹۸ فوت نیز به ثبت رسیده است.» (+)
«سخنگوی سازمان ثبت احوال درباره آمارهای حیاتی چهار ماه نخست سال ۹۹ گفته: در این مدت ۵۸۰ هزار ولادت و ۲۴۱ هزار و ۵۹۸ فوت نیز به ثبت رسیده است.» (+)
این در حالی است که مجموع تعداد اسناد فوت در شش ماه نخست امسال ۲۴۱ هزار مورد بوده نه در چهار ماه نخست سال. راه حل جلوگیری از بروز چنین اشتباهاتی انتشار مستمر و به‌هنگام داده‌ها و تمامی اجزای مورد نیاز آن و پرهیز از اعلام شفاهی آن‌ها است.
امید است در آینده آمار کرونا با جزئیات بیشتری مانند تفکیک استان و شهرستان، و آمار اسناد فوت ثبت احوال علاوه بر جزئیات بیشتر مانند تفکیک شهرستان با توالی کوتاه‌تری مثل توالی ماهانه و هفتگی منتشر شود و به برنامه‌ریزی برای مقابلۀ گسترده با این همه‌گیری هولناک کمک کند. بدون اتکای عمومی به زیرساخت آماری کارآمد و به‌‌روز نمی‌توان به صورت موثر با بیماری مقابله کرد.
پیوست
نویسندگان
5 پاسخ
به نظر میرسد بخش زیادی از این افزایش مربوط به موارد غیر مستقیم باشد. چرا که در بیشتری کشورهای اروپایی، بعد از پیک اول در اسفند و فروردین ، آمار فوت اضافه آن ها تفاوت معناداری با سال های قبل ندارد. باید بررسی شود که فضای روانی حاکم بر جامعه و نیز تغییر پروتکل های درمانی در بیمارستان ها و اولویت دادن کرونا بر تمام انواع بیماری های دیگر، چه میزان منجر به عدم مراجعه و درمان به موقع بیماران با علل عمده مرگ مثل سکته قلبی یا مغزی شده است. چه بسا با تغییر در نحوه مدیریت و نوع برخورد، می شد از بسیاری از این فوتی ها جلوگیری کرد. دردناک خواهد بود اگر متوجه شویم فوت غیرمستقیم ناشی از کرونا خیلی بیشتر از فوت مستقیم بوده باشد. این تحلیل امکان پذیر نیست جز با داشتن داده های جزء به جزء بستری ها و فوتی های هر شهر به تفکیک علت فوت و برای چند سال متوالی
شنیده‌ها از کادر درمان تا حدی این مطلب را تایید می‌کنه که بازماندن از خدمات درمانی داره به مرور خودش را بیشتر نشون میده. افزایش نسبت فوت اضافه به فوت کرونا مثبت در طول ۹ ماه گذشته هم می‌تونه نتیجه همین مسئله باشه.
اما چند نکتۀ دیگه هم هست از جمله این که این نسبت از زمستان که شیوع بیماری در ایران شروع شد حدود ۲.۳ بوده و با توجه به اقداماتی که برای مقابله با کرونا انجام شده و عدم تغییر فاحش سیاست‌ها از ابتدای اپیدمی تا کنون سخت بشه گفت که بیشتر فوت اضافه مربوط به تبعات غیرمستقیم کروناست اگرچه به نظر میاد تبعات غیرمستقیم داره در طول زمان رشد می‌کنه.
این نسبت احتمالا با درآمد سرانه کشورها و مجموعه امکانات تشخیصی و درمانیشون در مقابله با همه گیری همبستگی داره
https://blog.statsminute.ir/wp-content/uploads/2020/07/gdppc-excess-deaths-covid19-positive-deaths-ratio.png
سلام و تشکر برای تهیه این گزارش
احتمالا تعداد متوفیان کرونا (مستقیم و غیر مستقیم) بیش از این باشد، چرا که مثلا احتمالا خیلی از فوتی ها ناشی از تصادفات جاده ای کمتر شده است و متاسفانه این رقم در ایران بزرگ است. بنا بر این با دقیق تر شدن در آمار ممکن است دقت گزارش ها بیشتر شود.
با تشکر
سلام و تشکر برای مطالعه و اظهار نظر
کاهش تصادفات جاده‌ای را در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ که با اختلاف پرتلفات‌ترین ماه‌های سال هستند بررسی کردم. میزان کاهش آنقدر بزرگ نیست که آمار فوت اضافه را تحت تا جدی قرار دهد. این بررسی را می‌توانید در لینک زیر مطالعه بفرمایید:
https://bit.ly/3nnPe5D