ایران در حال حاضر روزهای اوج مصرف برق در سال را سپری می‌کند. از نیمه مرداد تا کنون چیزی تحت عنوان «ذخیره تولید» در نیروگاه‌های کشور باقی نمانده و مقدار آن در بیشتر روزها صفر است. به بیان دیگر در روزهای جاری، خاموشی گسترده در کشور وجود داشته است[۱].
با توجه به روند مصرف در سالهای گذشته می‌توان گفت احتمالا در هفته‌های آتی با خنک شدن هوا مصرف برق نیز کاهش خواهد یافت اما تا آن موقع مناطقی از کشور خاموشی‌های مقطعی را تجربه خواهند کرد. این مطلب در اظهارات سخنگوی صنعت برق نیز قابل مشاهده است[۳].
مصرفِ برقِ ایران در نقطۀ پیک تا پایان سال ۹۹ در بیشترین حالت به ۵۶ تا ۵۸ هزار مگاوات رسیده بود اما در سال ۱۴۰۰ از ۶۷ هزار مگاوات فراتر رفت.
هر چه مصرف بیشتر باشد ذخیره نیروگاه‌ها کمتر خواهد شد. این کاهش در مصرفِ بیش از ۵۷۰۰۰ مگاوات مشهودتر است. به بیان دیگر اگر بخواهیم با توان فعلیِ تولید از عدم خاموشی مطمئن باشیم مصرف باید از حدود ۵۵ هزار مگاوات کمتر باشد[۴]. بیشترین توان مصرف شده در روز ۲۳ و ۲۴ مرداد تقریبا ۶۶ و ۶۵ هزار مگاوات بوده است.
آیا تعطیلی سرتاسری می‌تواند خطر خاموشی را متوقف کند؟
برای پاسخ به این پرسش باید مصرف ادارات را تخمین بزنیم. برای این کار می‌توان مصرف روزهای کاری و روزهای تعطیل مانند جمعه و سایر تعطیلات تقویمی را با یکدیگر مقایسه کرد.
در قریب به اتفاق روزهای تعطیل مصرف به صورت قابل توجهی افت می‌کند (نقاط قرمز) و دوباره به مقداری نزدیک به مقدار قبلی باز می‌گردد. با توجه به این که ادارات عمدتا در روزهای تعطیل کار نمی‌کنند این مقدار افت را می‌توان برآوردی از مصرف ادارات در کشور تلقی کرد.
برای محاسبه تفاضل مصرف روزهای کاری و روزهای تعطیل، ابتدا روزهای پنج‌شنبه و روزهای بین‌تعطیلی را به خاطر آشکارتر شدن تمایز دو دسته مورد مطالعه کنار گذاشتیم[۵]. سپس مصرف را در روزهای کاری و روزهای تعطیل به صورت خطی درون‌یابی کردیم تا محاسبه تفاضل برای تمامی روزها امکان پذیر شود.
دو منحنی فوق به صورت تقریبی توان مورد نیاز برای کل مصرف (خط مشکی) و مصرف بدون نظر گرفتن ادارات (خط قرمز) را نشان می‌دهد. تفاضل این دو منحنی، تقریبی از توان مصرفی مورد نیاز ادارات در لحظات پیک را نشان می‌دهد.
تخمین مصرف برق در پیک ادارات
در سالهای گذشته به طور متوسط بین ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰ مگاوات، مصرف برق در روزهای تعطیل کاهش پیدا می‌کرده است. اما تقریبا از ابتدای سال جاری این مقدار افزایش یافته به ۷۵۰۰ مگاوات رسیده است.
با توجه به محاسبات انجام شده پیش‌بینی می‌شود در شرایط کنونی با تعطیلی سراسری به خاطر وضعیت وخیم کرونا در کشور، مصرف نزدیک به ۷۵۰۰ مگاوات کاهش یابد و به حدود ۵۷٫۵۰۰ مگاوات برسد که در این صورت احتمال بروز خاموشی در تعطیلات پیشِ رو بسیار کمتر خواهد بود اگرچه این مقدار نیز یک مقدار مرزی به حساب می‌آید و نمی‌توان از کافی بودن آن در پیک مصرف مطمئن بود؛ پس از آن نیز چشم امید به برودت دمای هواست تا کاهش مصرف را در پی داشته باشد.
البته این مسئله یک شرط مهم دارد که سخنگوی صنعت برق کشور در گفتگوی تلویزیونی به آن اشاره کرد. مصطفی رجبی مشهدی، ضمن اعلامِ عدمِ به کارگیریِ محدودیت‌های توزیع انرژی در تعطیلات پیشِ رو، از دستگاه‌های اجرایی، ادارات و بانک‌ها خواست تا «از خاموش بودن وسایل برقی، سرمایشی و غیرضروری در این چند روز تعطیل مطمئن شوند».
ایشان با توجه به مرزی بودن این مقدار از هم‌وطنانی که ایام تعطیل را در منزل سپری می‌کنند که «توصیه‌های مدیریت مصرف را جدی گرفته تا این ایام بدون محدودیت سپری شود.»
وی در پایان با بیان این که «تا پایان هفته هوای گرم و در نتیجۀ آن، افزایش مصرف پیش‌بینی شده است، خاطرنشان ساخت: از هم اکنون تمهیدات لازم اندیشیده شده تا هفته آتی را نیز بدون مشکل سپری کنیم» [۶] .
. . .
. . .
پاورقی و ارجاع
[۱] تمامی داده‌های این بررسی از وبسایت شرکت مدیریت شبکه برق ایران؛ سامانه اطلاعات و آمار، گزارش وضعیت شبکه برق استخراج شده است (+)
[۲] برای توضیح بیشتر راجعه کنید به «معمای افزایش مصرف برق در ایران»، بهمن اجدری، علیرضا کدیور؛ دقیقه‌ای برای تأمل ۱۶ تیر ۱۴۰۰ (+)
[۳] «به دلیل افزایش مصرف برق شاهد بروز خاموشی های پراکنده هستیم» مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور؛ ایسنا 17 مرداد ۱۴۰۰ (+)
[۴] صفر شدنِ ذخیرۀ نیروگاه‌ها در مقادیر کمتر از ۵۵ هزار مگاوات نیز به دلایل گوناگون مانند از مدار خارج شدن نیروگاه‌ها یا بار زیاد مصرف سوخت‌های فسیلی برای گرمایش در فصل سرما و ناکافی شدن آن در نیروگاه‌های حرارتی تولید برق قابل مشاهده است اما روند کلی ارتباط آن‌ها نوعی همبستگی معکوس است (ضریب همبستگی: ۰٫۶ -).
[۵] از ابتدای فروردین تا پایان سیزدهمین روز این ماه اگر روزی تعطیل رسمی نباشد بین‌تعطیلی در نظر گرفته شده و از مقایسه کنار گذاشته شده است.
[۶] در تعطیلات خبر از خاموشی نیست، مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور؛ ایسنا یکشنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ (+)
* * *
پیوست
نویسندگان
