اقتصاد ایران در یک دهه گذشته از مسیر رشد بلندمدت خود فاصله گرفته و به‌طور چشمگیری از آنچه باید می‌بود، عقب مانده است. اگر کشور مطابق روند رشد ۴.۳ درصدی پیشین خود حرکت می‌کرد، حجم اقتصاد ایران اکنون ۴۵ درصد بزرگ‌تر از مقدار کنونی بود. برای جبران این عقب‌ماندگی، حتی در سناریوی خوش‌بینانه رشد ۸ درصدی، پنج سال طول می‌کشد تا به نقطه‌ای برسیم که قرار بود سال ۱۴۰۱ در آن باشیم. اما با ادامه روند فعلی، این فاصله به ۳۰ سال افزایش خواهد یافت. وضعیت بحرانی سرمایه‌گذاری و انباشت سرمایه، به‌عنوان موتور رشد اقتصادی، نشان می‌دهد که بدون تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و بهبود شرایط سرمایه‌گذاری، اقتصاد ایران در تله رشد ناچیز یا حتی منفی گرفتار خواهد شد.

در سال‌های اخیر، مصرف سرانه حقیقی ایرانیان رشد چشمگیری داشته، در حالی که سرمایه‌گذاری سرانه با نرخ پایین‌تری افزایش یافته است. این روند نشان می‌دهد که در دوره‌های رکود اقتصادی، مردم تمایل دارند مصرف خود را حفظ کنند، حتی به قیمت کاهش پس‌انداز و سرمایه‌گذاری. نااطمینانی‌های اقتصادی، نرخ بهره منفی و سرریز شدن مصرف از دوران رکود کرونایی از عوامل افزایش مصرف در دو سال اخیر محسوب می‌شوند. همچنین، داده‌ها نشان می‌دهند که رشد اقتصادی در ایران تأثیر بیشتری بر سرمایه‌گذاری دارد تا مصرف، و این نوسانات موجب کاهش سرمایه سرانه در سال‌های گذشته شده است.