سرشین، مهینتاج، مریم، دنیا، شبنم، معصومه، روژین، شکیلا، پرستو، فرشته و ستایش همداستان شدند؛ از بهار ۱۴۰۲ پیشتر نرفتند و گور سرد، پذیرای تن جوان و زخمآلود آنها شد. تن جوان سرشین در خاک مریوان پنهان شد و سر تراشیده مریم در خاک خوی فرو رفت. قلب جوان فرشته و ستایش در یکی از روستاهای لرستان آرام گرفت و تن پراکنده روژین در کرمانشاه. زنان جوانی که هر کدام به دست شوهر، پدر یا برادرشان به قتل رسیدند، زندگیشان ناگهان ته کشید، اما آب از آب دنیا تکان نخورد و جهان از مظلومیتشان از هم نپاشید.
فقط در سه ماه نخست امسال حداقل ۲۷ زن بنا بر دلایل مبتنی بر ناموس توسط شوهر یا پدرشان به قتل رسیدند. البته این آماری است که رسانهای شده و به زعم بسیاری از فعالان حقوق زنان در نقاط مختلف کشور، زنکشیهای زیادی هم رخ میدهد که عامدانه خبری از آن به بیرون از منطقه مورد نظر مخابره نمیشود. این گزارش به دنبال تحلیل علل زنکشی نیست، یک گزارش صرفا تحقیقی، روایی و مبتنی بر آمار است؛ آمار رسمی و تأییدشده در رسانههای رسمی کشور که میگوید در دو سال گذشته یعنی از خرداد ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۲ حداقل ۱۶۵ زنکشی در کشور انجام شده است؛ یعنی بهطور میانگین هر چهار روز، یک زن در نقاط مختلف کشور به دست یکی از مردان خانوادهاش به قتل رسیده است؛ شوهر، پدر، برادر و در مواردی شوهر سابق، عمو، دایی، پدرشوهر و در موارد معدودی مردان دورتر خانواده. برای دستیابی به این آمار، صفحه حوادث هر روز روزنامه ایران، اعتماد و چند خبرگزاری ازجمله رکنا و ایمنا در دو سال گذشته بررسی شده است.
علت ۸۷ مورد از ۱۶۵ قتل انجامشده، «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است، برای ۳۸ مورد علت ناموسی ذکر شده، ۱۰ مورد مسائل مالی و برای ۳۰ زنکشی نیز دلیل روشنی ذکر نشده است. اغلب زنکشیها توسط شوهر انجام گرفته است. از ۱۶۵ زنی که در دو سال گذشته به قتل رسیدند، ۱۰۸ نفر به دست شوهرشان کشته شدند، ۱۷ زن توسط برادر، ۹ زن توسط پسر، ۱۳ زن توسط پدر و ۱۹ زن نیز توسط سایر اعضای خانواده خود مانند پدرشوهر، برادرشوهر، شوهر سابق یا پسرخاله کشته شدند. زنکشیها به شیوههای مختلفی انجام شده است. از ۱۶۵ زنی که در دو سال گذشته به قتل رسیدند، ۴۳ زن به ضرب گلوله کشته شدند؛ اغلب با اسلحه شکاری، کلت کمری و حتی کلاشنیکف. ۴۰ زن با ضربات چاقو به قتل رسیدند. ۳۵ زن خفه شدند؛ با دست، روسری و ملافه. شش زن آتش زده شدند؛ با ریختن مستقیم بنزین روی آنها، آتشزدن ماشین یا خانهای که مقتول در آن بوده و در پی این آتشسوزی کشته شده است. چهار زن با ضربات متعدد چکش به قتل رسیدند. دو زن از طریق هلدادن کشته شدند. دلایل قتل پنج زن ذکر نشده و ۳۰ زن نیز به دلایل نامعمول دیگری مانند مثلهشدن، ضربات سنگ، پرتابشدن از ارتفاع و با سنگ فرز کشته شدند. در ۱۱ مورد نیز قاتل پس از جنایت دست به خودکشی زده است.
همچنین برخلاف تصور اینکه اغلب زنکشیها در شهرها و روستاهای دورافتاده انجام میشود، در دو سال گذشته و از میان ۱۶۵ زن به قتل رسیده، ۴۱ زن در استان تهران کشته شدهاند؛ بیخ گوش پایتخت. لازم به تأکید است که این آمار صرفا مبتنی بر «زنکشی» به تعبیر صریح آن رسانههای رسمی است و موارد متعدد خودکشی زنان که برخی از آنها به اجبار خانواده انجام شده و برخی برای فرار و خلاصی از خشونت خانگی، کودکهمسری و… به هیچ عنوان لحاظ نشده است.
اختلافات خانوادگی، تطهیر قتل ناموسی
«اختلافات خانوادگی» عبارت مبهمی است که در توضیح اغلب زنکشیهای رسانهایشده ذکر میشود؛ درحالیکه این عبارت مبهم میتواند انواع و اقسام دلایل را شامل شود؛ حتی دلایل ناموسی که معمولا میل چندانی برای بیان آن وجود ندارد. فاطیما باباخانی، تسهیلگر و فعال حقوق زنان در توضیح این موضوع میگوید: «موارد زیادی وجود دارد که متأسفانه میتواند موجب تملک زنان توسط مردان شود؛ مانند ضرورت اخذ رضایت پدر برای ازدواج، تأکید قانون مدنی بر تمکین زن از شوهر و عدم قصاص پدر در صورت قتل فرزند. تمامی اینها به نوعی در انقیاد قراردادن زنان است. پیشزمینه عرفی و فرهنگی و تأکید بر تبعیت زنان از سوی مردان در خردهفرهنگهای بومی و منطقهای را هم به این فضا اضافه کنید. طبیعتا در چنین شرایطی هر موضوعی میتواند اختلافات خانوادگی تعبیر شود؛ بدون نیاز به هیچ توضیح بیشتر دیگری». او معتقد است که عموما قتلهای مبتنی بر ناموس با عباراتی همچون اختلافات خانوادگی لاپوشانی میشوند؛ «عبارت مبهم اختلافات خانوادگی فریب بزرگی است که تلاش میکند قتلهای ناموسی و جنایات علیه زنان را تقلیل داده یا بیاهمیت جلوه دهد. حساسیت اجتماعی و بازخورد افراد در مواجهه با تعریفی که از یک واقعه یا رویداد میشود و نامی که روی آن گذاشته میشود، متفاوت است. به همین دلیل وقتی آسیبها و جنایاتی مانند قتلهای ناموسی، تجاوز از سوی محارم، کودکآزاری و… در چارچوب و تحت عنوان اختلافات خانوادگی گنجانده میشوند، طبیعتا از شدت حساسیت عمومی نسبت به آنها کاسته خواهد شد. گرچه هر یک زنی که با هر دلیل و عنوانی کشته شود یک فاجعه است و باید در برابر هر نوع زنکشی کنشگری داشته باشیم».
روزشمار زنکشی در دو سال گذشته
در رسانههای رسمی از خرداد ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۱، قتل ۸۱ زن ثبت شده و از خرداد ۱۴۰۱ تا خرداد ۱۴۰۲ قتل ۸۴ زن رسانهای شده است.
تاریخ | تعداد در ماه | توضیحات | دلیل | شیوه | توضیحات | |
۱۴۰۰ | ۶ خرداد | ۷ | قتل زن توسط شوهر در منطقه فلاح تهران | مسائل ناموسی | ضرب و شتم | |
۱۴۰۰ | ۸ خرداد | قتل زن جوانی به نام مینا ۳۹ ساله توسط نامزد سابقش | بههمزدن رابطه توسط مینا | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | ۸ خرداد | قتل دختر ۲۴ ساله به نام افروز توسط دایی | اختلافات خانوادگی | آتشزدن | ||
۱۴۰۰ | ۹ خرداد | قتل زن توسط شوهر | مسائل ناموسی | پرتاب او از پنجره | ||
۱۴۰۰ | ۲۰ خرداد | قتل زن افغانستانی در ایران توسط شوهرش | مشاجره برای بازگشت به افغانستان | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | ۱۲ خرداد | قتل زن توسط شوهر در آبادان | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | ۳۰ خرداد | قتل زنی ۲۸ ساله به نام نرگس توسط برادرش | اعتیاد نرگس | خفگی | ||
۱۴۰۰ | اول تیر | ۱۱ | قتل زن توسط پسر در تهران | نامعلوم | (احتمالا) ضربات چاقو | |
۱۴۰۰ | ۷ تیر | قتل زن توسط شوهر | اختلاف بر سر حضانت فرزند | شلیک گلوله با سلاح ساچمهای در مقابل ساختمان شورای حل اختلاف در جیرفت | ||
۱۴۰۰ | ۱۱ تیر | قتل شکیبا ۱۶ ساله توسط پدر در کرمانشاه | مسائل ناموسی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | ۱۴ تیر | قتل زنی ۴۰ ساله به نام گلناز توسط شوهرش (شاهین) در تهران | نامشخص | به ضرب گلوله با اسلحه شاهکش | مرد پس از جنایت خودکشی کرد. | |
۱۴۰۰ | ۱۵ تیر | قتل زن | پدرزن | مادرزن و برادرزن توسط شوهر در گتوند در استان خوزستان با شلیک گلوله | ||
۱۴۰۰ | ۱۵ تیر | قتل عمه توسط برادرزاده در گلشهر کرج | اعتیاد برادرزاده | خفگی | ||
۱۴۰۰ | نیمه تیر | قتل زن ۱۶ ساله باردار توسط شوهر | تقاضای پول از سوی زن برای خرید سیسمونی | ضربات سنگین | ||
۱۴۰۰ | نیمه تیر | قتل خواهر و برادر جوان توسط برادر بزرگتر در شهرستان صحنه استان کرمانشاه | تقسیم ارث | شلیک گلوله (کمری) | ||
۱۴۰۰ | اواخر تیر | قتل زن ۶۳ ساله توسط شوهر در کرج | اختلاف بر سر نگهداری مادرشوهر | خفگی | ||
۱۴۰۰ | تیر | قتل زن توسط شوهر در زنجان | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | قاتل پس از جنایت خودکشی کرد. | |
۱۴۰۰ | اواسط تیر | قتل زن توسط شوهر در قم | نامعلوم | شلیک گلوله | قاتل پس از جنایت خودکشی کرد. | |
۱۴۰۰ | ۶ مرداد | ۵ | قتل زن توسط شوهر در مشهد | بدخلقی زن | ضربات چاقو (۱۷ ضربه) | |
۱۴۰۰ | ۹ مرداد | قتل زن توسط شوهر در روستای کاظمآباد مشهد | اعتیاد شوهر | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | اوایل مرداد | قتل زن توسط شوهر در البرز | اعتیاد زوج و اختلاف با هم | دستگاه سنگ فرز | ||
۱۴۰۰ | ۱۵ مرداد | قتل زن و چهار نفر از اعضای خانواده او توسط شوهر در روستای حینآباد در سنندج | خودکشی قاتل بعد از جنایت | اختلافات خانوادگی | اسلحه شکاری | |
۱۴۰۰ | مرداد | قتل زن توسط شوهر در تبریز | اختلافات خانوادگی | نامعلوم | ||
۱۴۰۰ | اول شهریور | ۱۲ | قتل زن ۲۷ ساله به دست شوهر در تهران | مسائل ناموسی | ضربات چاقو | |
۱۴۰۰ | اول شهریور | قتل خواهر ۳۰ ساله به دست برادر در اراک | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | اول شهریور | قتل زن ۱۹ ساله به دست برادرشوهر ۱۶ ساله در شهرک رکنآباد شیراز | قاتل پس از جنایت خودکشی کرد.اسلحه ساچمهای | |||
۱۴۰۰ | اول شهریور | قتل مادر به دست پسر نوجوان ۱۷ ساله به نام فرزاد | اعتیاد پسر | خفگی | ||
۱۴۰۰ | ۸ شهریور | قتل مبینا | ۱۶ ساله به دست شوهر در لرستان | مسائل ناموسی | خفگی | |
۱۴۰۰ | اوایل شهریور | قتل زن ۲۵ ساله به دست شوهر در مرودشت | اختلافات خانوادگی | خفگی | ||
۱۴۰۰ | اول شهریور | قتل زن ۲۷ ساله به دست شوهرش به نام خسرو | مسائل ناموسی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | اوایل شهریور | مرگ زن ۲۳ ساله به نام مینو به دست شوهر در شهرستان دماوند | اختلاف بر سر داشتن زن دوم | ضربوشتم | ||
۱۴۰۰ | ۱۸ شهریور | قتل زن ۷۰ ساله به دست شوهر ۴۸ ساله در لاهیجان | اختلافات خانوادگی | |||
۱۴۰۰ | اواخر شهریور | قتل زن به دست شوهر در کرج | مسائل ناموسی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | اواخر شهریور | قتل زن به دست شوهر | شرایط بد مالی و کمکنکردن خانواده زن | ضربات متعدد و خونریزی داخلی | ||
۱۴۰۰ | اواخر شهریور | قتل زن در تابستان به دست شوهر در جیرفت | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۰ | اوایل مهر | ۵ | قتل زن جوانی به نام مهناز به دست شوهرش | خفگی | ||
۱۴۰۰ | ۲۰ آبان | قتل دختر ۱۴ ساله به دست پدر در شهرستان بختگان | نامعلوم | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۰ | ۲۱ مهر | قتل دختر جوان به دست پدر در کرمان | مسائل ناموسی | انداختن جسد در چاهی با ۱۲۰ متر عمق | ||
۱۴۰۰ | ۲۵ مهر | قتل زن به دست شوهر | اختلافات خانوادگی | خفگی با بند کفش و روسری | ||
۱۴۰۰ | ۲۸ مهر | قتل زن به دست شوهر | خودکشی قاتل پس از جنایت | خفگی | ||
۱۴۰۰ | اوایل آبان | ۲ | مرگ زن به دست برادر | اختلافات خانوادگی | درگیری فیزیکی | |
۱۴۰۰ | آبان | قتل زن جوان به دست برادر در تهران | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | ۱۰ آذر | ۲ | قتل زن به دست شوهرش به نام شاهین در رشت | اختلافات خانوادگی | ||
۱۴۰۰ | آذر | قتل زن ۳۹ ساله به دست شوهر | ضربات چاقو و خفگی | |||
۱۴۰۰ | ۵ دی | ۴ | قتل نامادری به دست فرزندخوانده | مشکلات مالی | شلیک گلوله | |
۱۴۰۰ | ۹ دی | قتل زن به دست فرزندخوانده | اختلافات خانوادگی | خفگی و بریدن گلو | ||
۱۴۰۰ | ۹ دی | قتل زن صیغهای به دست شوهر در مشهد | فشار زن برای طلاق زن اول | خفگی | ||
۱۴۰۰ | ۲۳ دی | قتل زن جوان به دست شوهر | سوءظن و مسائل ناموسی | |||
۱۴۰۰ | اوایل بهمن | ۱۰ | قتل زن به دست شوهر ۵۰ ساله | مسائل ناموسی | کتکزدن و هلدادن او | |
۱۴۰۰ | ۷ بهمن | قتل زن به دست شوهر سابق | ناراحتی از طلاق | بیهوشی و بعد شلیک گلوله | ||
۱۴۰۰ | ۱۱ بهمن | قتل دختر ۱۱ ساله به دست پدر در جیرفت | اختلاف با همسر | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۰ | ۱۳ بهمن | قتل زن به دست شوهر | اختلافات خانوادگی | خفگی | ||
۱۴۰۰ | ۱۶ بهمن | قتل مونا به دست شوهرش سجاد در اهواز | مسائل ناموسی و فرار زن به ترکیه | سربریدن | ||
۱۴۰۰ | ۱۷ بهمن | قتل خواهر ناتنی به نام فرنگیس به دست برادر | اختلاف و حسادت | ضربات چاقو و اسید روی گردن | ||
۱۴۰۰ | ۲۱ بهمن | قتل زن به دست شوهر در شهرستان قرچک در استان تهران | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۰ | بهمن | قتل زن ۵۰ ساله به دست شوهر در ورامین در استان تهران | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۰ | ۳۰ بهمن | قتل زن ۲۵ ساله به دست شوهر در تهران | مشکلات مالی | ضربات مشت و لگد | ||
۱۴۰۰ | اواخر بهمن | قتل زن ۲۲ ساله به دست پدرشوهر در ایلام | احتمالا مسائل ناموسی | شلیک گلوله | قاتل پس از جنایت خودکشی کرد. | |
۱۴۰۰ | اسفند | ۳ | مرگ زن به دست برادر در همدان | مسائل ناموسی | خفگی | |
۱۴۰۰ | ۲۲ اسفند | قتل زنی به نام سیمین به دست شوهر | اختلافات خانوادگی | کوبیدن شیء بر سر | ||
۱۴۰۰ | اواخر اسفند | قتل مادر و برادر به دست پسر | اختلافات مالی | مسمومیت و بعد خفگی | ||
۱۴۰۱ | ۱۰ فروردین | ۱۱ | قتل زن به دست شوهر | نامعلوم | آتشزدن خانه و سوختگی زن و مرگ او. | |
۱۴۰۱ | اوایل فروردین | قتل زن به دست شوهر در رضوانشهر | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو در خواب. | ||
۱۴۰۱ | اوایل فروردین | قتل زن ۶۵ ساله به دست شوهر ۷۰ ساله در شهرستان آبدانان | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله. | ||
۱۴۰۱ | ۱۱ فروردین | قتل مادر به دست پسر در بندرانزلی | خستگی از نگهداری مادر | پرتاب از تراس به خیابان. | ||
۱۴۰۱ | ۱۵ فروردین | قتل زن ۱۶ ساله به دست شوهر ۲۳ ساله | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | کلت کمری | |
۱۴۰۱ | اواخر فروردین | قتل زن به دست شوهر در صومعهسرا | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | اواخر فروردین | قتل همسر به دست شوهر در تاکستان قزوین | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | کلت کمری | |
۱۴۰۱ | ۲۱ فروردین | قتل زن به دست شوهر در کیانشهر تهران | سوءظن و مسائل ناموسی | به ضرب گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۲۱ فروردین | قتل زن به دست شوهر در جنوب تهران | مسائل ناموسی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۲۹ فروردین | قتل زن و دختر خانواده به دست شوهر | اختلافات خانوادگی | خفگی | ||
۱۴۰۱ | اواخر فروردین | قتل زن ۳۵ ساله به دست شوهر ۳۸ ساله در تهران | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | اول اردیبهشت | ۵ | قتل زن ۱۶ ساله به نام شیوا به دست نامزد ۲۱ ساله به نام موسی در یاسوج | تمایلنداشتن زن به ازدواج | شلیک گلوله | مرد پس از جنایت خودکشی کرد. |
۱۴۰۱ | ۶ اردیبهشت | قتل زن ۳۲ ساله به دست شوهر | مسائل ناموسی | خفگی با دست | ||
۱۴۰۱ | اواسط اردیبهشت | قتل زن به دست برادرشوهر | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۱۷ اردیبهشت | قتل زن به دست شوهر (نامزد) در منطقه خزانه در تهران | مسائل ناموسی | شکستن گردن و مثلهکردن جسد | ||
۱۴۰۱ | اوایل سال | قتل دختر جوانی به نام افسانه به دست برادر در تهران | مسائل ناموسی | خفگی در خواب | ||
۱۴۰۱ | ۲۶ خرداد | ۵ | قتل سارا ۳۲ ساله به دست شوهر در استان گیلان | اختلافات خانوادگی | خفگی | |
۱۴۰۱ | ۳۰ خرداد | قتل زن ۲۰ ساله به دست شوهر ۲۱ ساله | زیادهخواهی زن | خفگی | ||
۱۴۰۱ | اواخر خرداد | قتل زن به دست شوهر در فارس | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۲۸ خرداد | قتل زن ۵۰ ساله به دست شوهر | وسواس رفتاری زن و اختلافات خانوادگی | مثلهکردن در حمام خانه | ||
۱۴۰۱ | اواخر خرداد | قتل زن به دست فرزند | اختلافات خانوادگی | هلدادن مادر | ||
۱۴۰۱ | اول تیر | ۶ | قتل مادر به دست پسر در تهران | عصبانیت پسر | کتکزدن (و احتمالا پرتاب) | |
۱۴۰۱ | تیر | قتل زن به دست شوهر در مشهد | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو و بریدن گردن | ||
۱۴۰۱ | ۲ تیر | قتل زن به دست شوهر | تقاضای مهریه و جلب شوهر | مرد همسر | مأمور جلب و خودش را کشت | |
۱۴۰۱ | ۶ تیر | قتل دختر ۱۶ ساله به نام آریانا به دست پدر | اختلاف با پدر و احتمالا مسائل ناموسی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۱۴ تیر | قتل زن ۲۲ ساله در تهران به دست شوهر | مسائل ناموسی | خفگی | ||
۱۴۰۱ | ۱۲ مرداد | ۴ | قتل زن توسط شوهر سابق | مسائل ناموسی و سوءظن به او حتی بعد از جدایی | ضربات چاقو در ماشین | |
۱۴۰۱ | اواخر مرداد | قتل زن توسط داماد و همسر خودش را نیز مجروح کرد | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۲۳ مرداد | قتل زن ۴۰ ساله توسط برادر در بلوار میرداماد تهران | مسائل ناموسی | خفگی | ||
۱۴۰۱ | مرداد | قتل زن توسط شوهر در منجیل | اصرار زن به ترک اعتیاد شوهر | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | اوایل شهریور | ۵ | قتل زن توسط شوهر | نامعلوم | ضربات چاقو و بعد آتشزدن جسد | |
۱۴۰۱ | اواخر شهریور | قتل زن توسط شوهر در تهران | اختلافات خانوادگی | نامعلوم | ||
۱۴۰۱ | ۲۹ شهریور | قتل زن به دست شوهر | مشاجره و جروبحث بر سرخ ریختن چای | ضربات چاقو در گلو | ||
۱۴۰۱ | شهریور | قتل زن ۷۵ ساله توسط شوهر در رباطکریم در استان تهران | بیتوجهی و بیمهری زن به شوهرش | ضربات متعدد با ماهیتابه | ||
۱۴۰۱ | شهریور | قتل زن توسط شوهر در جیرفت | اختلافات خانوادگی | اسلحه شکاری | ||
۱۴۰۱ | اوایل مهر | ۶ | قتل زن توسط دایی در شوش | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | قاتل بعد از جنایت خودکشی کرد |
۱۴۰۱ | ۶ مهر | قتل زن توسط برادر در آبادان | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | اواسط مهر | قتل زن توسط پسرخاله در فرایاب کرمان | مسائل ناموسی | شلیک گلوله با کلت کمری | ||
۱۴۰۱ | ۱۵ مهر | قتل زن ۲۸ ساله و دختر خردسالش توسط شوهر در البرز | اختلافات خانوادگی | خفگی | ||
۱۴۰۱ | ۲۹ مهر | قتل زن ۳۶ ساله توسط شوهر در خراسان رضوی | نامعلوم | |||
۱۴۰۱ | ۳۰ مهر | قتل زن ۳۸ ساله توسط شوهر در برازجان | اختلافات خانوادگی | |||
۱۴۰۱ | ۲ آبان | ۶ | قتل زن ۲۰ ساله و دو دخترش توسط شوهر | اختلافات خانوادگی | آتشزدن خانه | |
۱۴۰۱ | ۴ آبان | قتل زن ۲۲ ساله در ساوجبلاغ استان البرز توسط شوهر | اختلافات خانوادگی | ضربه به سر | ||
۱۴۰۱ | ۸ آبان | قتل زن توسط شوهر سابق در تبریز | اختلافات پیشین | شیوه:ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۱۰ آبان | قتل زن توسط شوهر در شهرستان سنقر و کلیایی کرمانشاه | اختلافات خانوادگی | ضربات جسم سخت | ||
۱۴۰۱ | ۲۰ آبان | قتل زن توسط شوهر در تهران | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۲۰ آبان | قتل زن توسط شوهر | اختلاف بر سر مهاجرت فرزندان به آمریکا | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۲ آذر | ۱۱ | قتل زن ۵۲ ساله توسط شوهر در محله یافتآباد تهران | اختلافات خانوادگی | ضربه به سر با چکش | |
۱۴۰۱ | ۷ آذر | قتل زن و دخترخوانده توسط شوهر ۸۲ ساله در البرز | اختلافات مالی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | اوایل آذر | قتل زن و برادرزن توسط شوهر در شهرستان کردکوی | اختلافات خانوادگی | نامعلوم | ||
۱۴۰۱ | اواسط آذر | قتل زن توسط شوهر در کرمانشاه | اختلافات ملکی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۱۱ آذر | قتل زن توسط شوهر در تبریز | اختلافات خانوادگی | اسلحه کمری | ||
۱۴۰۱ | ۱۲ آذر | قتل زن ۲۴ ساله توسط شوهر سابق در کردستان | اصرار مرد برای بازگشت دوباره زن به زندگی مشترک | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۱۳ آذر | قتل زن توسط شوهر ۷۰ ساله در تهران | اختلافات خانوادگی | خفگی | ||
۱۴۰۱ | ۱۳ آذر | قتل دختر ۱۷ ساله توسط پدر در اهواز | موارد ناموسی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۲۰ آذر | قتل زن توسط پسر ۱۹ ساله در تهران | کینه از مادر | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۲۱ آذر | قتل مادر توسط پسر ۲۶ ساله در تهران | اعتیاد پسر | نامعلوم | ||
۱۴۰۱ | اواسط آذر | قتل زن توسط برادرشوهر در کرمانشاه | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۱۱ دی | ۳ | قتل دختر ۱۶ ساله توسط پدر و دایی در خمین | مسائل ناموسی | ضربوشتم و ایست قلبی | |
۱۴۰۱ | دی | قتل زن توسط شوهر در پاکدشت در استان تهران | اختلافات خانوادگی | پرتاب زن از پنجره به بیرون | ||
۱۴۰۱ | ۲۶ دی | قتل زن توسط پسر در خیابان نارمک تهران | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۳ بهمن | ۸ | قتل زنی به نام نگین در روستای نی در مریوان توسط شوهر سابق | آتشزدن با بنزین | ||
۱۴۰۱ | ۵ بهمن | قتل زنی ۲۶ ساله به نام فیروزه در کرمانشاه توسط برادر | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۷ بهمن | قتل زن توسط شوهر در تهران | تقاضای زن برای طلاق | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۹ بهمن | قتل زهره در اهواز توسط شوهر (علیرضا خواجوی) | شلیک گلوله | قاتل پس از جنایت خودکشی کرد. | ||
۱۴۰۱ | ۱۱ بهمن | قتل زنی ۲۶ ساله به نام رضوان در روستای «زیویه» از توابع کامیاران توسط شوهر سابق | شلیک گلوله | |||
۱۴۰۱ | ۱۵ بهمن | قتل دختر ۱۲ ساله به نام راحیل توسط برادر ۱۹ ساله در روستای «سرخون» بندرعباس | مسائل ناموسی | سربریدن با ساتور | ||
۱۴۰۱ | ۲۹ بهمن | قتل زنی ۲۹ ساله به نام معرفت توسط شوهر شهرستان سلماس | مخالفت با ازدواج شوهرش با زن برادر | ضرب و شتم و خفگی | ||
۱۴۰۱ | ۳۰ بهمن | قتل زن ۳۵ ساله توسط شوهر در آستانه اشرفیه استان گیلان | اختلافات خانوادگی | اسلحه کمری | ||
۱۴۰۱ | ۴ اسفند | ۸ | قتل زن توسط پسر در خیابان نواب تهران | اعتیاد پسر و اختلاف مالی با مادر | کوبیدن چرخ خیاطی بر سر مادر | |
۱۴۰۱ | ۵ اسفند | قتل زن باردار (۷ ماهه) توسط شوهر در تهران | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۵ اسفند | قتل زن ۲۷ ساله توسط برادر در شهر کنگان استان بوشهر | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۱ | ۱۱ اسفند | قتل دو خواهر و خواهرزاده در منطقه کلگه شهرستان مسجدسلیمان خوزستان توسط برادر | فقر | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۱۱ اسفند | قتل زن ۳۱ ساله توسط شوهر در شهرستان هلیلان استان ایلام | اختلافات خانوادگی | ضربات مشت به گردن | ||
۱۴۰۱ | ۱۴ اسفند | قتل زن توسط شوهر در خیابان ستارخان تهران | اختلافات خانوادگی و درخواست زن برای طلاق | شلیک گلوله | قاتل بعد از قتل خودکشی کرد. | |
۱۴۰۱ | ۱۶ اسفند | قتل زن ۳۶ ساله توسط شوهر سابق در غرب تهران | نامعلوم | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۱ | ۱۸ اسفند | قتل زن توسط پسرخاله در شهرک اکباتان تهران | سرقت | خفگی | ||
۱۴۰۲ | ۷ فروردین | ۷ | قتل سرشین پیره در مریوان به دست مردی که با او در رابطه بود | احتمالا قطع ارتباط | پرتاب در چاه | |
۱۴۰۲ | ۹ فروردین | قتل زنی به نام مهناز توسط شوهرش در تهران | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۲ | ۱۴ فروردین | قتل زن و پسر توسط شوهر در رباطکریم در استان تهران | نامعلوم | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۲ | ۲۱ فروردین | قتل زن و دو پسر توسط شوهر در رباطکریم در استان تهران | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۲ | اواسط فروردین قتل زن توسط شوهر در تهران | مسائل ناموسی و خیانت | ضربه سر با میله و مثلهکردن جسد | |||
۱۴۰۲ | ۲۵ فروردین | قتل مریم به دست پدر و برادر در خوی | مسائل ناموسی | حلقآویزکردن | ||
۱۴۰۲ | ۲۷ فروردین | قتل دنیا توسط یکی از اقوام در کرمانشاه | مسائل ناموسی | نامعلوم | ||
۱۴۰۲ | ۴ اردیبهشت | ۱۱ | قتل زن دوم توسط شوهر در اسلامشهر در استان تهران | درخواستهای مالی زن | ضربات چاقو | |
۱۴۰۲ | ۱۰ اردیبهشت | قتل زن توسط برادر در تهران | اختلاف در ارث | ضربات چاقو و سوختن در آتش خودرو | ||
۱۴۰۲ | ۱۲ اردیبهشت | دختر نوجوان توسط برادر در دیواندره | مسائل ناموسی | ضربات چکش | ||
۱۴۰۲ | ۹ اردیبهشت | قتل زن توسط شوهرش در اراک | اختلافات خانوادگی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۲ | ۱۳ اردیبهشت | قتل فرشته به دست پدر در لرستان | مسائل ناموسی | ضرب گلوله | ||
۱۴۰۲ | ۱۳ اردیبهشت | قتل ستایش به دست پدر در لرستان | مسائل ناموسی | قرص برنج | ||
۱۴۰۲ | ۱۳ اردیبهشت | قتل معصومه به دست پدر در کوهرنگ | مسائل ناموسی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۲ | ۱۶ اردیبهشت | قتل عایشه توسط شوهر سابق در زاهدان | اختلافات خانوادگی | شیوه شلیک گلوله | ||
۱۴۰۲ | اواسط اردیبهشت | قتل زن توسط برادر در تهران | اختلاف بر سر ارث | آتشزدن | ||
۱۴۰۲ | ۱۹ اردیبهشت | قتل زن توسط شوهر در روستای فیلستان پاکدشت | مسائل ناموسی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۲ | اواخر اردیبهشت | قتل زن توسط شوهر در پاکدشت در استان تهران | مسائل ناموسی و خیانت | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۲ | ۵ خرداد | ۹ | قتل زن ۵۲ ساله توسط شوهر در مشهد | اتهام همسر دوم به مرد | ضربات چاقو به گلو | |
۱۴۰۲ | ۱۰ خرداد | قتل زن توسط شوهر در قرچک | کمتوجهی زن | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۲ | ۱۰ خرداد | قتل زن توسط مردی که با او در رابطه بوده در شهرستان قیدار زنجان | جواب رد دادن به مرد به دلیل اعتیاد او | آتشزدن با بنزین | ||
۱۴۰۲ | اوایل خرداد | قتل زن توسط پدر ۶۸ ساله | درگیری لفظی | ضربات آجر | ||
۱۴۰۲ | اواسط خرداد | قتل زن ۳۱ ساله توسط شوهر در شهرک صنعتی استهبان در استان فارس | اختلافات خانوادگی | شلیک گلوله | ||
۱۴۰۲ | ۱۲ خرداد | قتل روژین توسط برادر در دیواندره توسط برادر | مسائل ناموسی | ضربات متعدد چکش | ||
۱۴۰۲ | ۱۳ خرداد | قتل زن توسط پدر در ایلام | اختلافات خانوادگی | ضربات آجر به سر | ||
۱۴۰۲ | ۲۱ خرداد | قتل پرستو توسط شوهر در کردستان | مسائل ناموسی | ضربات چاقو | ||
۱۴۰۲ | ۲۹ خرداد | قتل زن ۲۷ ساله و دو پسر خردسال توسط شوهر در غرب تهران | مسائل ناموسی | ضربات چاقو |
برای توقف زنکشی به ارادهای جدی نیاز است
فاطیما باباخانی، مدیر و مؤسس مرکز جامع حمایتی مهرشمس آفرید و فعال حقوق بشر معتقد است که آمار دقیق و حتی حدودی در مورد موضوع خشونت علیه زنان و همچنین زنکشی وجود ندارد. او درباره دلایل این مسئله میگوید: «اول اینکه ارادهای برای توجه و توقف به این موضوعات وجود ندارد. در نتیجه نهادهای متولی امر بدون توجه به آمار احتمالی موجود که طبیعتا در دسترس مسئولان است، وظایف محوله خود مانند صحبت یا اقدام درباره زنان سرپرست خانوار، دختران آسیبدیده، زنان خشونتدیده و… را در حدود مطلوب انجام نمیدهند؛ البته موارد انجامشده آن هم بدون توجه به علل پدیدارشناسی این آسیبها و تلاش جدی برای توقف آنها اقدام میشود».
او به میل جامعه، نهادها و مراجع صاحب صلاحیت بر عدم انتشار جنایات با انگیزههای ناموسی اشاره دارد و معتقد است این تمایل به سکوت و نادیدهگرفتن عامدانه است. در نهایت هیچ تعریف، آمار و مرجع مشخص پیگیریکنندهای درباره خشونت علیه زنان، خشونت خانگی و زنکشی وجود ندارد. این در شرایطی است که میگوید بخش زیادی از مراجعهکنندگان به او هم در مؤسسه حمایتی و خانه امن و هم در بازدیدها و آموزشهای محلی در مناطق مختلف، زنان و دختران جوانی هستند که به اشکال مختلف با ازدواج اجباری روبهرو بودهاند. باباخانی به تجربه مواجهه خود با برخی دختران زیر ۱۸ سال در مناطق روستایی اشاره میکند؛ دخترانی که از پنجم ابتدایی از درسخواندن محروم شدهاند: «در مواردی آنها از سوی خانواده، دوستان و حتی گروه همسالانشان تحت فشار جدی روانی قرار میگیرند؛ چون دختران کمسنتر از آنها ازدواج کردهاند. بر اثر همین فشار روانی با اولین خواستگارشان بدون هیچ علاقه یا شناختی ازدواج میکنند. این ازدواج هم به نوعی اجباری است؛ بدون کتک و خشونت فیزیکی اما همراه با خشونت کلامی، روانی و فشار همهجانبه به این دختران. آنها خیلی زود دچار یأس، سرخوردگی و افسردگی میشوند. هیچ آموزش پایهای برای نقش همسری و مادری نمیبینند. هیچ مهارتی در فرزندپروری و تعامل در خانواده برابر ندارند. بهشدت سرکوبپذیرند، بهشدت در معرض آسیبهای جنسی قرار دارند و احتمال بروز خشونتهای ناموسی در مورد آنها وجود دارد. آنها در ارتباطگیری سالم با اعضای خانواده یا ایجاد شبکه حمایتی برای خودشان توانمند نیستند. زورپذیرند و با هر شکل از خشونت بهشدت روادارانه برخورد میکنند. در نهایت افسردگی و بینشاطی بهصورت سینهبهسینه از آنها به کودکانشان منتقل میشود».
این فعال حقوق بشر به موضوعاتی ازجمله ختنه زنان، خونبس، ازدواجهای اجباری کودکان در عشیره و طایفه، تصمیمهای شوراهای خانوادگی در مباحث ناموسی و تجویز خشونت ناموسی از سوی شیخ و شورای طایفه یا محدودیتهای دسترسی به ارث برای دختران خانواده در برخی طوایف و اقوام اشاره میکند و میگوید: «تمام این موارد با عناوینی همچون «فرهنگ و سنتهای بومی» یاد میشود و همین بهانهای برای کمتوجهی به مسئولیت در توقف هر شکل از خشونت و تبعیض و ستم علیه زنان از سوی نهادهای صاحب صلاحیت است. عدم مداخله مؤثر نهادهای رسمی در مباحث اینچنینی در برخی مناطق که طایفه و عشیره محور اصلی اجتماع است، نشانگر این است که حتی حمایتهای قانونی اندک هم دچار ناکارآمدی جدی هستند». این فعال حقوق زنان اراده مؤثر نهادهای تصمیمگیر و پس از آن پذیرش مسئولیت فردی را در تغییر بسترهای فرهنگی مبتنی بر تبعیض جنسیتی و ترویج خشونت ضروری میداند.
به نام خودکشی، به کام زنکشی
موضوع مهم دیگری که باباخانی به آن اشاره میکند، خوانش متفاوت موجود از مفاهیم و مصادیق خشونت و زنکشی است؛ «در نبود رسانه و نهادهایی که بتوانند بهصورت شفاف آمار این آسیبها را ارائه دهند یا این مفاهیم را تعریف کنند، در غیاب قوانین و سازوکارهای قانونی کافی، اغلب شاهد این هستیم که اشکال مختلف زنکشی، به خودکشی تعبیر میشود. انواع مختلف وادارشدن به خودکشی و خودسوزی و وادارشدن به حلقآویزکردن خود و خوردن سم، به عنوان خودکشی مطرح میشود. در برخی موارد هم با کشتن زنان بر اساس موضوعات مبتنی بر ناموس و وانمود و تعبیرکردن این قتلها به خودکشی روبهرو هستیم».
او به تجربه دریافته است که این خودکشیها معمولا به دلایل مشخص و تکرارپذیری انجام میشوند. اولین دلیل آن ممانعت از تحصیل دختران است، دومین دلیل محرومیت زن از دیدن فرزند و بعد حضور در فضای مجازی و ارتباط با دیگران در این فضا.
باباخانی نیز آماری از قتلهای انجامشده در دو سال گذشته ارائه میدهد؛ قتلهایی که رسانهای شده یا او به واسطه کار در برخی شهرستانها از آنها مطلع شده است. آماری که او ارائه میدهد ۲۰۲ مورد است؛ بیشتر از بررسیهای این گزارش. علت آن این است که در این آمار، برخلاف بررسیهای گزارش تعدادی خودسوزی و اسیدپاشی نیز شمارش شده است. همچنین علت قتل برخی از زنان به دو شیوه (مثلا ضربات چاقو و خفگی یا مثلهشدن) بوده است و هر دو این شیوهها به نحوی جداگانه و درواقع دو بار شمارش شدهاند.
او میگوید در این مدت ۲۵ زن سوزانده شدند، ۳۵ زن خودسوزی کردند، ۱۸ زن حلقآویز شدند، شش زن مورد اسیدپاشی قرار گرفتند، ۲۸ زن مثله شدند، ۳۲ زن به ضرب گلوله به قتل رسیدند، پنج زن از بلندی پرتاب شدند، سه زن عامدانه با خودرو زیر گرفته شدند، ۱۱ زن خفه شدند و ۳۹ زن نیز با دلایل نامعلوم به قتل رسیدند.
تهدید به زنکشی زیاد است
پونه پیلرام، مدیرعامل تعاونی باوردلان (حامی مشاغل خانگی) و فعال حقوق زنان که بیشتر در استان خوزستان فعالیت میکند، میگوید: «هنوز فرهنگ مردم در برخی مناطق ازجمله روستاهای برخی استانها به گونهای است که تمام موارد زنکشی به بیرون از روستا درز پیدا نمیکند. بعد از قتل مونا من موردی از زنکشی در خوزستان نشنیدم. البته یکی از دلایل آن این است که حوزه زنان در این بخش ضعیف است. هیچ سازمان مردمنهادی برای حمایت از زنان خشونتدیده وجود ندارد و همین موضوع موجب میشود که موضوع در هالهای از ابهام قرار بگیرد».
او میگوید گرچه در یک سال گذشته خبر مشخصی از زنکشی به او نرسیده، اما تهدید به قتل زنان آرامش را از برخی از آنها گرفته است: «چون خلأهای قانونی زیادی داریم، تهدید به زنکشی هم رایج است. با زن وکیلی صحبت میکردم که برادرش او را تهدید به قتل کرده بود و گفته بود نباید وکالت فلان فرد را بر عهده بگیرد؛ چون طایفه آنها با طایفه آن فرد اختلافاتی دارند. به این زن وکیل گفته بودند اگر این کار را رها نکند، او را در خانه خودش میکشند. او هم از این پرونده صرفنظر کرد، حتی از ترسش مدتی پنهانی زندگی کرد تا آبها از آسیاب بیفتد و تهدیدهای برادرش عملی نشود». او به مورد دیگری هم اشاره میکند: «زنی مراجعه کرده بود که بعد از چند سال طلاق، تصمیم به ازدواج مجدد داشت، اما از سوی پسر ۱۷ سالهاش به مرگ تهدید شده بود. پسرش گفته بود اگر ازدواج کند مادرش را میکشد و واقعا این زن میترسید. اینها موارد خیلی جدی و خاصی بود، اما تهدیدهای کلامی و روزمره هم به وفور وجود دارد».
این فعال حقوق زنان میگوید که در زنکشی سه عامل دخیل است: «اولین مورد همین است که مقتول یک زن است، دومی عامدانهبودن قتل است؛ یعنی فرد پیش از قتل به آن فکر کرده و برای آن برنامهریزی میکند. مثل همان کاری که پدر رومینا کرده بود و پیش از قتل او از یک وکیل درباره اینکه آیا پس از قتل دخترش قصاص میشود یا نه، سؤال کرده بود. پدر ریحانه در کرمان و شوهر مونا در اهواز هم پیش از جنایت تحقیق کرده بودند و میدانستند که این قتلها شاکی خصوصی ندارد. ویژگی دیگر قتلهای ناموسی دلالتهای سیاسی و اجتماعی آنهاست؛ مثل اینکه میگوید بکشیم تا آبرویمان نرود یا اینکه حسادتی در میان است، مسائل مالی مطرح است و موضوعاتی از این دست».
او معتقد است اسامی زنان کشتهشده حتما باید در جایی ثبت شود، اما رسانهاینشدن اسامی بهتر است؛ چون اگر زنی با «اتهام» خیانت به قتل رسیده باشد، در محیطی کوچک که همه همدیگر را میشناسند، برچسب خیانت به آن زن هر چقدر هم که به ناحق باشد، بر ادامه زندگی خواهر، مادر یا دختر آن زن تأثیرگذار خواهد بود.
روایت زنکشی و خودکشیهای ۳ ماه گذشته
یک. هفت فروردین امسال، جسد زنی ۳۵ ساله از توابع مریوان پیدا شد. زنی به نام «سرشین» که در کودکی با یکی از اقوامشان ازدواج کرده بود. بعد از مدتی طلاق گرفت و دوباره با مردی غریبه ازدواج کرد. سرشین از شوهر اولش یک بچه داشت و از شوهر دومش دو کودک. سرشین به دست مردی کشته شد که به گفته برخی اهالی مدتی با او در ارتباط بوده است. مردی که به گفته محلیها «آدم درستی» نبود و کسی جرئت معاشرت با او را نداشت. گرچه شوهرش منکر این رابطه شده و علت قتل همسرش را دزدی طلاهای او عنوان کرده است: «چنین چیزی نیست که همسرم با این آقا رابطه داشته. قبل از عید یک روز همسرم طلاهایش را برداشت تا به بازار ببرد و بفروشد. به پول طلاها نیاز داشتیم. حدود ۱۳۵ گرم طلا بود. بعد از آن روز همسرم دیگر به خانه برنگشت. مثل اینکه آن نامرد او را دیده بود و سوارش کرده بود. بعد از اینکه دیدم همسرم گم شده از آن مرد شکایت کردم».
اما برادر قاتل روایت اول را تأیید کرده بود و به اعتماد گفته بود: «برادرم ۴۲ سال دارد و متأهل است. دو فرزند دارد و سومین فرزندش هم در راه است. برادرم با این خانم چند سالی رابطه داشت و تا همین چند وقت پیش هم رابطهشان ادامه داشت. همه اهالی حتی شوهر این خانم هم از رابطه آنها خبر داشتند. این خانم چند بار از خانه شوهرش قهر کرده بود و به خانه پدرش برگشته بود تا از شوهرش طلاق بگیرد و با برادر من ازدواج کند». چیزی که، دهیار روستا هم آن را تأیید کرده بود. البته با این نکته مهم که بعد از اتمام رابطه این دو، سرشین به دست آن مرد کشته شده است. او به اعتماد گفته بود: «این خانم و آقا حدود ۱۰ سال بود که با هم رابطه داشتند تا اینکه دو سال پیش همسر این خانم خانهشان را از روستا به مریوان منتقل کرد. از همان زمان به بعد مقتول رابطهاش را با این آقا قطع کرد. فکر میکنم برای همین این آقا آن خانم را به قتل رساند؛ ولی اینکه قتل صرفا به خاطر طلاهای این خانم بوده باشد، بعید میدانم درست باشد».
القصه اینکه هفتم فروردین ۱۴۰۲، جسد سرشین در عمق ۵۵ متری سد گاران مریوان پیدا شد. قاتل در اعترافاتش گفته بود که اول این زن را خفه کرده است، بعد او را به سنگ بزرگی آویخته و جسدش را داخل آب انداخته است. پس از گذشت ۱۹ روز مأموران جسد سرشین را از زیر آب پیدا میکنند.
دو. نوروز امسال زن جوان دیگری به نام «مهینتاج» به دست شوهرش در شرق تهران به قتل رسید. ۹ فروردین اعضای خانواده او به کلانتری ۱۴۴ جوادیه تهرانپارس رفتند و گفتند که او گم شده است. گفتند مهین از صبح جواب تماسهایشان را نداده و بعد از مدتی هم تلفن همراهش خاموش شده است. گفتند حتی شوهر مهین هم تلفنش را خاموش کرده و وقتی سراسیمه به منزل دخترشان رفتهاند، هیچکس در را باز نکرده است.
با پیگیری خانواده و تشکیل پرونده مأموران به داخل خانه او رفتند و دیدند جسد مهین در خانه افتاده است؛ غرق خون. مهین با ضربات متعدد چاقو به قتل رسیده بود. همسایهها گفتند از ساعت ۹ صبح صدای دعوا و مشاجره مهین و شوهرش را شنیده بودند. پلیس هم بعد از بررسی و با توجه به شواهد گفت که مهین به دست شوهرش به قتل رسیده است؛ شوهری که البته بعد از این جنایت خودش را گموگور کرده بود. بعد از مراسم خاکسپاری، علی، برادر مهینتاج، به رکنا گفته بود: «خواهرم فقط ۴۱ سال داشت. حدود سه سالی میشد که با شوهرش ازدواج کرده بود. شوهر مهینتاج قبل از ازدواج با او یک بار ازدواج کرده و صاحب یک فرزند شده بود؛ اما خواهر من ازدواج اولش بود. خواهرم چند سالی در یک کارخانه بستنیسازی کار میکرد و این اواخر مشغول کار در یک کارخانه تولید قطعات خودرو شده بود. او زن زحمتکش و مهربانی بود و تمام پسانداز سالهای کاریاش را برای ساختن زندگی مشترکش صرف کرده بود».
برادر مهینتاج گفته بود که یک روز قبل از پیداشدن جسد خواهرش، شوهرش با داماد دیگر خانواده تماس گرفته و گفته بود از خانه بیرون آمده و در گردنه لواسان است؛ «گفته بود دیگر این زندگی فایدهای ندارد و میخواهد خودکشی کند. دامادمان سعی کرده بود او را آرام کند و میخواست با او حرف بزند. گفته بود گوشی را به مهینتاج بده، اما همان موقع تلفن را قطع کرده و دیگر نه خودش پاسخ تلفن ما را داد و نه خواهرم».
۲۶ فروردین، شوهر مهین، با سوختگی بدن در یکی از بیمارستانهای تهران پیدا شد و به قتل او اعتراف کرد: «من و همسرم در تعطیلات عید به شهرستان رفته بودیم که در آنجا تلفنی به او خبر دادند حال پدرش خوب نیست و بهناچار بازگشتیم. آن روز سر بازگشت زودهنگام از سفر با همسرم درگیر شدم. او در حال خردکردن گوجه بود که چاقویش را گرفتم و چند ضربه به بدنش زدم. سه روز سرگردان بودم و بعد تصمیم گرفتم خودم را آتش بزنم، اما مردم متوجه شدند، شعلههای آتش را خاموش کردند و زنده ماندم».
سه. مریم زن جوان دیگری است که ۲۵ فروردین امسال به دست پدر و برادرانش کشته شد. مریم ۳۴ ساله بود، از اهالی یکی از روستاهای شهرستان خوی. در ۱۳ سالگی مجبور به ازدواج با مردی از همان دیار شده بود. سه خواهر داشت و سه برادر. مرگ مریم عجیب بود؛ درحالیکه محلیها میگفتند او به دست پدر و برادرانش کشته شده است، مسئولان شهرستان خوی گمانهای مبنی بر خودکشی او مطرح کردند. زنی که سه کودک داشت و بعد از ازدواج به همراه شوهرش به روستا آمده بود. محلیها گفتند بعد از اینکه فیلمی خصوصی از مریم منتشر و دست به دست شد، او را کشتند. روستای آنها کوچک است. کمتر از هزارو صد نفر جمعیت دارد و آدمها با هم غریبه نیستند. شوهرش گفته بود وقتی عراق بوده، مریم فیلمی از خودش برای او ارسال کرده و بعد با اشتباه بچهها این ویدئو در فضای مجازی پخش شده است؛ اما چند روز بعد ویدئوی دیگری منتشر شد که به گفته فاطیما باباخانی، تسهیلگر و فعال حقوق زنان، معلوم شد این فیلمها را مردی که کاشیکاری خانه آنها را انجام میداده، منتشر کرده است. بعد که بلوا شد، خانواده و بزرگان روستا جمع شدند و شوهر مریم را مجبور به طلاق او کردند. پدر و برادرها او را به خانه پدری-مادریاش بردند، به زور. او را از فرزندانش جدا کردند و موهایش را فقط به «گمان» اینکه بدنام است، تراشیدند. نیمهشب هم خبر دادند که مریم خودش را حلقآویز کرده و خودکشی کرده است. اما چند روز بعد احسان حافظ، دهیار روستا، به اعتماد گفت بعید میداند این زن خودکشی کرده باشد. گفته بود اگر هم خودکشی کرده باشد، با تهدید بوده است؛ یعنی مجبورش کردند که خودکشی کند. مریم دو روز بعد از طلاق اجباریاش کشته شد.
چهار.۲۷ فروردین دنیا در روستایی در کرمانشاه توسط یکی از بستگانش کشته شد؛ قتلی منتسب به مسائل ناموسی. دنیا ۱۹ ساله بود. منابع محلی گفته بودند او به دلیل ارتباط با یک پسر توسط یکی از اقوامش خفه شده و به قتل رسیده است. یک روز بعد دنیا را در به خاک سپردند.
مرگ، پایان دلباختگی
پنج. ۲۹ فروردین شبنم نوجوان ۱۶ ساله در یکی از روستاهای استان کردستان خودکشی کرد؛ در روستای «قزلبلاغ». شبنم از ۱۳ سالگی دلباخته پسر همسایه شده بود و با نظر خانوادهها سه سال دوره نامزدی آن طول کشید. فروردین ۱۴۰۲ آنها به عقد هم درآمدند و فقط یک هفته بعد از عقد، شبنم در اتاق خانه پدری- مادری با یک شال خودش را حلقآویز کرد و جان باخت. هیچکس نمیداند چه اتفاقی در ذهن شبنم افتاده بود اما گمانههایی در مورد وضعیت بد مالی خانواده شوهر شبنم مطرح است.
برخی هم گفتهاند به دلیل وضعیت نامناسب شوهر شبنم، مشاجرهای میان آنها مطرح بوده و حتی حرفی از طلاق هم به میان آمده بود. آنها گفتهاند شبنم میترسید؛ چون پیش از عقد دائم با نامزدش ارتباط زناشویی داشت و میدانست در صورت طلاق، آبروی خودش و خانوادهاش حراج خواهد شد.
شش. ۹ اردیبهشت فرمانده انتظامی شهرستان اراک از قتل زنی ۳۴ ساله توسط شوهرش خبر داد. این زن با ضربات متعدد چاقوی شوهرش به قتل رسید و آنطور که اعلام شد چون اقوام زن و شوهر در محل حاضر بودند درگیری ادامه پیدا میکند و این میان خواهرزاده زن هم کشته میشود.
هفت. در همین روز (۹ اردیبهشت) شریوان زن جوانی از اهالی شهرستان خوی توسط همسرش به ضرب گلوله کشته شد. همسر شریوان پسرعموی خودش را هم به ظن ارتباط با همسرش کشت.
هشت و نه. ۱۳ اردیبهشت فرشته و ستایش در استان لرستان به دست پدرانشان به قتل رسیدند. اما همه چیز از ۹ روز پیش شروع شده بود؛ از وقتی که این دو دخترعمو تصمیم گرفتند با یک تور برای شرکت در کنسرت خوانندهای ایرانی به ترکیه بروند؛ شهر وان.
آنها از اهالی روستایی در استان لرستان بودند. فرشته ۱۹ ساله بود و ستایش ۱۶ ساله. هم دخترعمو بودند و هم زنبرادر و خواهرشوهر. وقتی فرشته ۱۲ ساله بود، او را به اجبار به عقد پسرعمویش، برادر ستایش درآورده بودند و سال نو که رسید، پسری پنجساله داشت. منابع محلی گفتهاند شوهر فرشته درگیر اعتیاد و مواد مخدر بوده و برای همین در زندان به سر میبرد. فرشته هم رفته بود پیش خانواده شوهر یا همان عمویش در بومهن و با آنها زندگی میکرد.
پاییز ۱۴۰۱ فرشته طلاهایش را فروخته بود تا با ستایش عازم ترکیه شوند. از تهران که راهی شدند، پچپچهها و شایعات پشت سر آن بلند شد؛ بعضی گفتند که آنها با چند پسر رفتهاند ترکیه و بعضی هم گفتند آنها فرار کردهاند. القصه اینکه پچپچهها آنقدر سرعت گرفت که به مرز خوی رسید، اتوبوس آنها را نگه داشت و دو زن جوان را به اجبار خانواده به خانه برگرداند. مدتی گذشت اما شایعات تمام نشد تا جایی که خانواده فرشته برای حفظ آبرو به روستای دیگری رفتند. اما بعد از ۹ ماه دوباره حرف این دو دختر بر سر زبانها افتاد تا اینکه دو برادر به فکر سربهنیستکردن دخترهایشان افتادند.
یکی از محلیها گفته است آنها دختران خود را از بومهن به روستا میبرند و فرشته را به ضرب گلوله میکشند. به ستایش هم میگویند یا خودت خودکشی کن یا میکشیمت. دختر ۱۶ ساله هم قرص برنج میخورد و اینطور کشته میشود.
ده. روز قتل فرشته و ستایش، خاک کوهرنگ پذیرای تن زن جوان دیگری هم بود؛ معصومه، دختر ۲۹ ساله که به دست پدرش به قتل رسید. معصومه از اهالی روستایی در کوهدشت بود که در ۱۵ سالگی به اجبار به عقد مردی سالخورده و معتاد درآمد. حاصل این ازدواج اجباری دختری ۹ ساله است. او با تلاش بسیار بعد از چند سال توانست از شوهرش طلاق بگیرد. اهالی کوهدشت گفتهاند بعد از گذشت مدتی و در حالیکه زنی مجرد بود، با مردی به نام روحالله آشنا شد و قرار بود با او ازدواج کند.
این آشنایی و رابطه اما به مزاج پدر معصومه خوش نمیآمد و او را به باد کتک گرفته بود. صبح ۱۳ اردیبهشت برای معصومه اردیجهنم شد و بعد از مرافعه با پدر، دختر را به بهانه «حفظ ناموس» با اسلحه شکاری پدر کشته شد.
یازده. ۱۶ اردیبهشت یک زن بلوچ به قتل رسید. این زن توسط شوهر سابقش با یک کلت کمری کشته شد. عایشه سه فرزند داشت و چند سال پیش به دلیل بدرفتاریها و خشونت خانگی شوهرش از او جدا شده بود و برگشته بود به خانه پدری-مادری. اردیبهشت امسال که به نیمه رسید، پرویز، شوهر سابق عایشه قصد جانش را کرد و رفت خانه پدرزن سابقش. با اسلحه به سوی عایشه شلیک کرد و او را کشت. دوستعلی جلیلیان، فرمانده انتظامی استان سیستان و بلوچستان این خبر را تأیید کرد و گفت که قاتل شناسایی و توسط مأموران کلانتری ۱۳ شهرستان زاهدان دستگیر شده است.
دوازده. ۱۹ اردیبهشت زن جوانی در روستای فیلستان پاکدشت به دست شوهرش کشته شد. زن و شوهر هر دو تبعه افغانستان بودند و پلیس توانست شوهر قاتل را شناسایی و بازداشت کند؛ مردی ۴۸ ساله که با انگیزه «ناموسی» همسرش را به قتل رسانده بود. رسانهها به نقل از او در بازجوییها نوشته بودند: «سالها قبل با همسرم که اهل کشور افغانستان است ازدواج کردم و صاحب یک فرزند پسر شدیم. در این سالها با هم اختلاف داشتیم اما به حدی نبود که دچار مشکل شویم. اما شش ماه قبل همسرم از خانه خارج شد و دیگر برنگشت. در این مدت همراه پسرم به هرجا که احتمال میدادیم همسرم رفته باشد سر زدیم تا اینکه شنیدیم او با یک مرد غریبه در ارتباط است و با او زندگی میکند. دیگر طاقت نیاوردم. با پسرم به دنبال زنم و مرد جوان گشتیم تا اینکه آنها را در روستای فیلستان پیدا کردیم و سراغشان رفتیم».
او قبل از قتل همسرش، مرد جوان را هم با ضربات متعدد چاقو مجروح کرده بود: «قصد قتل مرد جوان را هم داشتیم. او را چاقو زدیم. اما چون قویهیکل و درشت بود با اینکه شکمش خونریزی کرده بود توانست فرار کند. بعد سراغ همسرم رفتم، از شدت عصبانیت دیگر نتوانستم خودم را کنترل کنم. به او هم چاقو زدم و جسدش را همانجا رها کردم».
سیزده. ۲۲ اردیبهشت «شیلان» دختر نوجوان ۱۶ساله در شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی، خودش را حلقآویز کرد و جان باخت.
چهارده. وقتی پرستوی ۱۲ ساله به اجبار به عقد مردی به نام پیام درآمد، نمیدانست شش سال بعد که تازه دستش به نهال جوانی برسد، توسط همین مرد کشته خواهد شد. پرستوی ۱۸ ساله، یکی دیگر از زنان قربانی کودکهمسری بود. یک کودک ۱۸ ماهه داشت و در روستایی در استان کردستان زندگی میکرد. ۸ خرداد امسال، شوهر پرستو او را به اتهام خیانت با ضربات چاقو به قتل رساند. برخی رسانهها به نقل از منابع مطلع نوشتهاند در کودکی او مادر و پدرش از یکدیگر طلاق گرفتهاند و پرستو با فشار و اجبار ناپدری مجبور به ازدواج شده است.
پانزده.۱۱ خرداد شکیلا، دختر ۱۵ ساله کرمانشاهی هم کشته شد، به دست خودش و برای فرار از اجبار خانواده. شکیلا میخواست درس بخواند اما پدرش اصرار به ازدواج او داشت. دخترک هم عطای زندگی اجباری را به لقایش بخشید و با شکلیک گلوله زندگیاش را تمام کرد. ۱۳ خرداد، بدن بیجان دخترک را در قبرستان عالیقلندربیگ روستایی درشهرستان دالاهو به دست خاک سپردند.
شانزده. فردای روزی که خاک پذیرای تن شکیلا بود، شیشه عمر روژین هم شکست. روژین ۱۷ ساله بود و از اهالی روستایی در شهرستان دیواندره. برادر ظن برده بود که دخترک با پسری در ارتباط است و همین برای او کافی بود تا جان خواهرش را بگیرد. ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ روژین با «ضربات متعدد چکش» توسط برادرش به قتل رسید.
هفده. ۱۳ خرداد زن جوان دیگری در ایلام به دست پدرش کشته شد؛ با آجر. خبر به مرکز فوریتهای پلیسی ۱۱۰ رسید و وقتی مأمورها رسیدند، با تن غرق خون و بیجان دختری که حتی نامش هم فاش نشد روبهرو شدند. پدر ۶۸ ساله گفت که با دخترش درگیری لفظی داشته، نتوانسته خشمش را کنترل کند و برای همین با آجر به قدری به سر و گردن دختر کوبیده که او همانجا جان باخته است.
نویسندگان
- شرکتکنندگان دومین جایزه دیتاژورنالیسم (۱۴۰۳)https://d-mag.ir/pauthor/anonymous/
- شرکتکنندگان دومین جایزه دیتاژورنالیسم (۱۴۰۳)https://d-mag.ir/pauthor/anonymous/
- شرکتکنندگان دومین جایزه دیتاژورنالیسم (۱۴۰۳)https://d-mag.ir/pauthor/anonymous/۱۰ بهمن ۱۴۰۳
- شرکتکنندگان دومین جایزه دیتاژورنالیسم (۱۴۰۳)https://d-mag.ir/pauthor/anonymous/