«شهرک‌نشینان» نام فیلم مستندی به کارگردانی لوئیز تارو فیلمساز بریتانیایی‌آمریکایی و تهیه‌کنندگی BBC است که در بهار ۱۴۰۴ شمسی (آوریل ۲۰۲۵ میلادی) منتشر شده است. او پیش‌تر در سال ۱۳۸۹ شمسی (۲۰۱۱ میلادی) نیز در مستندی به نام «صهیونیست‌های افراطی» به موضوع تصرف زمین‌های بیشتر در فلسطین از طریق شهرک‌نشینی یهودیان ملی‌گرا پرداخته بود؛ وضعیتی که بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) و تجاوز گسترده اسرائیل برای کشتار غیرنظامیان و تخریب همه‌جانبه غزه، با بروز خشونت از جانب شهرک‌نشینان، در کرانه باختری رود اردن نیز شدت گرفته و صدای شوم آن امروز نه تنها در فلسطین و سوریه و لبنان بلکه در جای‌جای ایران نیز بلندتر از همیشه شنیده می‌شود.
فشار روزافزون اسرائیل بر فلسطینیان در کرانه باختری سبب شد تا لوییز تارو و فیلمبردارش دوباره به سرزمین‌های فلسطینی سفر کنند و مستند جدیدی درباره وضعیت حاکم بر آن تهیه کنند (+). گفتگوهای لوییز تارو با شهرک‌نشینان یهودی و مردم فلسطین در این فیلم به خوبی نشان می‌دهد که اسرائیل دهه‌هاست در پی تصاحب تمام سرزمین فلسطین است و از هیچ کوششی برای تحمیل محدودیت‌های بیشتر بر فلسطینیان تا تصرف کامل سرزمین آنان فروگذار نمی‌کند.
مستند «شهرک‌نشینان» را با زیرنویس فارسی مجله دقیقه تماشا کنید:
در کرانه باختری، برخی شهرک‌ها با مجوز رسمی اسرائیل ساخته شده‌اند، اما برخی دیگر معروف به پست‌های پیشرو (Outposts) که از دهه ۱۹۹۰ ایجاد شده‌اند، حتی طبق قوانین اسرائیل نیز غیرقانونی‌اند. طبق توافق اسلو، منطقه A زیر نظر تشکیلات خودگردان فلسطین (۱۸٪ از مساحت کرانه باختری)، منطقه B با اداره مدنی فلسطینی و کنترل امنیتی مشترک (۲۲٪)، و منطقه C کاملاً در کنترل اسرائیل است (۶۰٪). شهرک‌سازی اسرائیل در دهه‌های اخیر در هر سه منطقه گسترش داشته است (+).
در سال‌های اخیر گزارش‌های زیادی درباره افزایش خشونت شهرک‌نشین‌های اسرائیلی در سرزمین‌های فلسطینی منتشر شده است. به عنوان نمونه دفتر حقوق بشر سازمان ملل در گزارشی در سال ۲۰۲۴، از افزایش شدید خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی علیه فلسطینیان، تخریب خانه‌های ایشان و ساخت جاده‌های اختصاصی و دیوارهای حائل خبر می‌دهد و تاکید می‌کند که این اقدامات می‌تواند مقدمه انتقال کامل قدرت باشد و به الحاق کامل کرانه باختری به اسرائیل منجر شود و جامعه بین‌المللی را به دلیل عدم اقدام کافی برای تضمین رعایت تعهدات بین‌المللی اسرائیل مورد انتقاد قرار می‌دهد (+).
گزارش دیگری از گروه بین‌المللی بحران نشان می‌دهند گسترش شهرک‌نشینی و بروز خشونت از جانب شهرک‌نشینان اگرچه پس از ۷ اکتبر به صورت بی‌سابقه‌ای شدت گرفته اما پیش از آن نیز هم‌زمان با نخست‌ویزی بنیامین نتنیاهو مخصوصا با شروع دور جدید آن از دسامبر ۲۰۲۲ (دی ۱۴۰۱) روندی فزاینده داشته است (+).
منبع: دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل (UN OCHA) و گروه بین‌المللی بحران (Crisis Group).
دولت اسرائیل دهه‌هاست که نه تنها با یهودیان ملی‌گرا برای گسترش شهرک‌نشینی همکاری می‌کند، بلکه آن‌ها را مصون از مجازات کرده و حریم امنی برای جنایت آنان به وجود آورده است.
استعمار شهرک‌نشینان (Settler Colonialism) عبارتی است که یک تاریخدان فرانسوی به نام ماکسیم رادینسون در در سال ۱۹۶۷ در کتابی به نام «اسرائیل؛ دولت شهرک‌نشینان استعمارگر؟» از آن برای روایت غصب سرزمینی در فلسطین استفاده کرده و پیدایش اسرائیل را به عنوان یک پروژه استعماری در امتداد ایده گسترش جهان اولِ روپایی‌آمریکایی در جهان سوم توضیح داده است (+). این عبارت در دو دهه اخیر به یکی از کلیدواژه‌های مهم برای فهم حضور اسرائیل در منطقه و شیوه مواجهه آنان با مردم منطقه تبدیل شده است (+).
پاکسازی قومی (Ethnic Cleansing) عبارت دیگری که برای فهم روندهای کلان اقدامات اسرائیل در سال‌های اخیر مورد توجه واقع شده است. این عبارت اگرچه در دهه ۹۰ میلادی برای اشاره به جنایات جنگی در بوسنی سر زبان‌‌ها افتاده بود، در کتاب «پاکسازی قومی فلسطین» نوشته ایلان پاپه تاریخدان یهودی در سال ۱۳۸۶ شمسی (۲۰۰۷ میلادی) دوباره مورد توجه قرار گرفت به نقطه عطفی در فهم عمومی از اقدامات اسرائیل در فلسطین بدل شد (+).
استعمار شهرک‌نشینان و پاکسازی قومی در دهه‌های اخیر هیچ‌گاه به سرزمین فلسطین محدود نمانده و به انحاء مختلف به سرزمین‌های دیگری مثل لبنان، سوریه، مصر، عراق، اردن و ایران نیز سرایت کرده است.
